Zweden Democraten verdubbelen stem, worden derde partij

door | 15 september 2014

De nationalistische partij Zweden Democraten heeft in de verkiezingen voor de Riksdag, het Zweedse parlement, meer dan twee keer zoveel stemmen weten te halen dan vier jaar geleden. De Zweden Democraten groeiden van 5,7 naar 12,9 procent van de stemmen en bezetten volgens de voorlopige uitslag straks 49 van de 349 zetels. Daarmee zijn de Zweden Democraten na de Sociaal Democratische Partij en de Gematigde Partij de grootste geworden. De nationalisten laten daarmee diverse andere partijen achter zich.

De verkiezingen werden gewonnen door de oppositionele Sociaal Democratische Partij, die echter maar een halve procentpunt en één zetel wint. De sociaaldemocraten waren ook de vorige keer al als grootste partij uit de bus gekomen, maar had samen met de Groenen en de socialistische Linkspartij niet genoeg zetels om een meerderheidsregering te vormen. De centrumrechtse partijen konden hun coalitie zodoende voort zetten. Dit ondanks het feit dat ze hun meerderheid uit 2006 verloren waren.

Dat de Zweden Democraten nu nog sterker opkomen dan in 2009, bemoeilijkt de vorming van een regering na deze verkiezingen nog verder. Bij de linkse partijen winnen de sociaaldemocraten 1 zetel, de socialisten 2 zetels en verliezen de Groenen er 1, zodat ze nog altijd niet over een meerderheid beschikken. De regerende centrumrechtse partijen hebben echter stuk voor stuk opnieuw zetels verloren. De Gematigde Partij van premier Fredrik Reinfeldt verliest volgens de voorlopige uitslag maar liefst 23 zetels en komt op 84. De Centrumpartij verliest een zetel en komt op 22, de Liberale Volkspartij verliest 5 zetels en komt op 19 en de Christen Democraten verliezen 2 zetels en komen op 17.

 

Het verkiezingsresultaat maakt het moeilijker voor de gevestigde partijen om de Zweden Democraten te negeren. Premier Fredrik Reinfeldt is, vanwege het forse verlies van zijn eigen partij en van de centrumrechtse coalitie als geheel, teruggetreden. De leider van de Sociaal Democraten, oud-vakbondsleider Stefan Löfven, krijgt nu de kans om een regering te vormen. Dat zal waarschijnlijk een linkse minderheidsregering zijn van Sociaal Democraten en Groenen. Met alleen gedoogsteun van de Linkspartij komt die regering niet aan een parlementaire meerderheid voor haar beleid, zodat men ook steun zal moeten zoeken in het centrumrechtse kamp. Gezien het verschil tussen de respectievelijk socialistische en neoliberale sociaal-economische agenda’s van de twee kampen zal dat echter niet gemakkelijk zijn. Een centrumlinkse minderheid kan overigens volgens het Zweedse parlementaire gebruik een begroting door het parlement loodsen, mits er geen groter aantal parlementsleden is dat een alternatief steunt.

Immigratie
De Zweden Democraten kwamen in 2010 voor het eerst het parlement binnen met 5,7%. Dat de nationalisten afgelopen zondag ruim twee keer zoveel stemmen kregen, lijkt met name voort te komen uit de toenemende immigratie. Zo krijgt Zweden meer asielaanvragen per hoofd van de bevolking dan welke andere EU-lidstaat ook. De Zweden Democraten zijn de enige partij die ontevreden is met het huidige immigratiebeleid. De verkiezingscampagne draaide vooral rond thema’s als werkgelegenheid, onderwijs en sociale voorzieningen, waarbij de linkse oppositie de centrumrechtse regering de hervorming van de sociale voorzieningen en het verlagen van bepaalde belastingen kwalijk neemt. Eind augustus bracht premier Fredrik Reinfeldt, die overigens niets wil wijzigen aan het immigratiebeleid, de kosten van de opvang van meer asielzoekers ter sprake. Links nam hem dat kwalijk, omdat het volgens hen de Zweden Democraten wind in de zeilen gaf. De Zweden Democraten doen het al langer goed in de peilingen, hoewel hun kiezers bij de verkiezingen voor het Europees Parlement minder gemotiveerd waren om ter stembus te gaan. Ze haalden uiteindelijk 9,7% en twee zetels in de verkiezingen voor het Europees Parlement. De partij voerde lange tijd gesprekken met het Front National, de PVV en anderen over de vorming van een nationalistische fractie in het Europees Parlement, maar opteerde uiteindelijk voor samenwerking met onder andere de UK Independence Party in de EFDD-fractie.

Een andere opkomende partij, het Feministisch Initiatief dat onlangs voor het eerst een zetel in het Europees Parlement wist te verwerven, bleef met zo’n drie procent van de stemmen onder de kiesdrempel van vier procent.