#WieNiet Of het Westen als opwindingsgemeenschap

door | 24 oktober 2017

De onthullingen rond Hollywood-bons Harvey Weinstein houden momenteel zowel in Amerika als in Europa de gemoederen bezig. De filmproducent wordt verweten meerdere vrouwen seksueel geïntimideerd of zelfs aangerand te hebben. Vaak zou hij jonge actrices rollen aangeboden hebben in ruil voor “gunsten”. Onder zijn slachtoffers zouden onder andere Gwyneth Paltrow en Angelina Jolie zijn. Inmiddels werd de producent door zijn studio ontslagen door zijn echtgenote verlaten. In Hollywood gold zijn gedrag als publiek geheim, dat echter nooit door de media opgepakt werd.

De actrice Alyssa Milano riep op Twitter de hashtag #metoo in het leven (‘Ik ook!’), waaronder vrouwen over hun eigen ervaringen met seksuele intimidatie konden berichten. Ook in Nederland en de rest van Europa werd dit met beide handen aangegrepen door Twitter-gebruikers en mainstream media. Vrouwen berichtten over seksueel misbruik in hun jeugd, hoe ze betast werden, maar ook van ongelukkige flirtpogingen en ongeschikte complimenten over hun uiterlijk.

Het ‘Me Too’-discours kan licht de indruk wekken dat seksuele intimidatie en seksisme wijdverbreid zijn. Dat is misleidend. De Italiaanse econoom Vilfredo Pareto ontdekte in 1906 dat slechts een klein deel van de Italianen over een aanzienlijk deel van het gezamenlijke vermogen van Italië beschikte. Het naar hem genoemde principe is door een groot aantal statistische verdelingen bevestigd en staat ook wel bekend als de 80/20-regel. In dit geval zou dat betekenen: 80 procent van alle seksuele intimidatie gaat van slechts 20 procent van alle mannen uit. Generaliserende oordelen gaan dus sowieso niet op. Ook al kan iedere vrouw zich wel herinneren eens een macho-uitspraak gehoord te hebben #WieNiet, dat wil nog niet zeggen dat ze alomtegenwoordig zijn.

Een opwindingsmachinerie is geen betrouwbare indicator. Om een fenomeen te beschrijven zou men veeleer naar de wetenschap moeten grijpen. Sowieso wordt er in het huidige debat te veel op één hoop geveegd. Daadwerkelijke aanrandingen of verkrachtingen worden ineens in een adem genoemd met luchthartige uitspraken. Stel je voor dat artsen in een statistiek gevallen van leukemie en verkoudheden op één hoop zouden vegen als gevallen van ziekte. Zwaarwegende schendingen van het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw horen vanzelfsprekend strafrechtelijk vervolgd te worden. Maar zijn straffen voor fluitende bouwvakkers werkelijk op hun plaats?

De manier waarop onthullingen over één filmproducent leiden tot een uitentreuren uitmelken van het onderwerp van seksuele intimidatie en seksisme in de mainstream media van Amerika en Europa, bevestigt de Duitse filosoof Peter Sloterdijk in zijn oordeel dat moderne naties opwindingsgemeenschappen zijn, die zich door telecommunicatief opgewekte stress overeind houden. En gezien de “rol van de informatiemedia in de synchrone wereldmaatschappij” geldt dat ook van het Westen als geheel.

Uiteraard vindt die telecommunicatieve opwekking niet lukraak plaats, maar in overeenstemming met bepaalde politieke parameters. Dus niet na de gebeurtenissen in de nieuwjaarsnacht in Keulen  in 2015, want dat zou ‘xenofoob’ zijn, maar wel nu het om een blanke filmproducent gaat. Dan kan men ‘white male chauvinist pig’ Weinstein immers voorstellen als exemplarisch voor het patriarchale complot dat westerse vrouwen er onder houdt.