Waarom Nederland rond 2050 zeker 20 miljoen inwoners telt

door Theo van den Brink | 27 oktober 2016

In het nieuws lees ik al jaren, dat ten gevolge van de vergrijzing Nederland zal afnemen qua bevolking. Vanaf 2025, zo werd begin jaren ’90 gezegd, zou Nederland gaan krimpen. Nederland zit nu op ruim 17 miljoen inwoners. De top van de toekomstige bevolking wordt geraamd op 18 miljoen inwoners, waarna de bevolking zou gaan afnemen. Die top zal echter ruim overtroffen worden. De CBS-ramingen vallen of staan, bij drie voorwaarden:

vruchtbaarheid blijft onder vervangingsniveau;
migratie neemt niet veel toe en
mensen worden niet nog veel ouder dan nu.

Vooral niet-toenemende migratie is zeer onwaarschijnlijk – en de vruchtbaarheid zal ongetwijfeld toe gaan nemen de komende decennia.

Migratiebronnen

Alhoewel de financiële crisis zal overgaan, zal de economische voorsprong van Noord-Europa ten opzichte van Zuid-Europa en Oost-Europa gigantisch blijven. Met name jonge Italianen, Spanjaarden, Grieken, Polen enz. zullen blijven vertrekken, omdat ze in Noordwest-Europa meer kunnen verdienen en meer carrière kunnen maken. Straks is London geen optie meer. Daarnaast heeft Nederland historisch veel Joegoslaven opgenomen. Het is aannemelijk dat als Kosovo, Bosnië en Servië bij de EU komen, velen zich in Nederland zullen vestigen. Als de EU vrij reizen voor Turkije en Oekraïne toestaat, dan zullen er zonder enige twijfel miljoenen Turken en Oekraïners naar Europa komen – en disproportioneel veel naar Nederland.

Ook de vluchtelingenstromen uit het Midden-Oosten zullen blijven. Zelfs als die regio stabiliseert, en dat is onwaarschijnlijk, dan nog zal er decennialang ketenmigratie plaatsvinden uit Syrië, Irak, Afghanistan, Iran etc. De aanwas van arme Afrikanen die hun geluk willen beproeven in Europa is eveneens enorm. De bevolkingsgroei in Afrika is zó groot dat er rekening gehouden moet worden met migratie van miljoenen; als ze niet legaal mogen komen, zullen velen illegaal komen. Om een indruk te krijgen waar deze mensen toe in staat zijn om te migreren, moet je een blik werpen op de Calais-jungle of de Italiaanse en Griekse stranden. Deze Afrikaanse migranten prefereren destitutie boven hun eigen land. (Laat dat eens tot je doordringen.)

Verder zijn er genoeg unknown-unknowns in migratiebewegingen. Het is nog niet zo lang geleden dat er geen Turk, Syriër, Marokkaan of Iraniër in Nederland woonde. Nu praten we over krap een miljoen totaal. Het is niet ondenkbaar dat er migratie vanuit China, India en Zuid-Amerika zal komen. En wat te denken van nieuwe oorlogen in nieuwe conflicthaarden? Europa staat nu op de kaart als vluchtelingenhaven. Wie weet maakt de opwarming van de aarde wel hele gebieden onleefbaar met migratie tot gevolg.

Politiek

Schijnbaar onbelangrijke politieke beslissingen (en nalatigheden) hebben enorme gevolgen. Pieter Lakemans Binnen zonder kloppen beschrijft heel duidelijk dat de immigratie vanuit Turkije en Marokko voort is gekomen uit een aaneenschakeling van vergissingen en vooruitschuiven van harde beslissingen van de overheid, gelobby van bedrijven en allerlei belangengroepen. Er was zelfs emigratiebeleid en er was een dominante visie dat het dichtbevolkte Nederland geen immigratieland kón zijn. Toch zijn er nu miljoenen immigranten.

Denk ook eens aan het Verenigd Koninkrijk sinds eind jaren ‘90; Tony Blair besloot om, in tegenstelling tot Duitsland en Nederland, geen quota in te stellen voor Oost-Europeanen. Ze hebben in 10 jaar zoveel Roemenen, Polen, Hongaren en Litouwers binnen gekregen, dat er nu meer dan 1 miljoen zijn. In het Verenigd Koninkrijk en Nederland werd verkondigd dat het bij een paar duizend zou blijven. Blair had ook tijdens zijn regeringsperiode besloten, uit electorale overwegingen, om alle inwoners van het Britse wereldrijk staatsburger te laten worden. Beide acties waren pennenstreken. Evenzo, Merkels beslissing om Dublin eenzijdig op te zeggen, betekende een gigantische instroom van allerlei vluchtelingen, meer dan 1,5 miljoen in een paar jaar tijd. Rusland neemt sinds de Oekraïne-oorlog veel Oekraïners op, naar schatting al meer dan een half miljoen.

Bij media, politiek, universiteiten en grote bedrijven is er een voorkeur voor immigratie — de motieven verschillen weliswaar, van kosmopolitisme tot goedkope arbeidskrachten en van wereldburgerschap tot de open samenleving, maar het effect is hetzelfde. Er zijn grote tegenkrachten, maar of die sterker zijn dan al die invloedrijke groepen samen valt te betwijfelen. Er zullen wellicht wat migratiebeperkende successen behaald worden, maar dan voor bepaalde periodes, zoals het uitstel van de toetreding tot Schengen voor Roemenië of inreisverboden uit conflictgebieden als Syrië en Irak. Voor verdere migratiebeperkende maatregels bestaat nauwelijks animo onder beleidsmakers. Daarnaast vallen Europese landen als Nederland nog onder de EU-voogdij, dus zelfs een Nederlandse regering die migratie wil beperken moet kritiek en vooral politieke druk van de EU weerstaan. Hongarije probeert dit nu, en wordt aan alle kanten tegengewerkt.

Veranderende dynamiek

Verder nemen de vruchtbaarheidstechnieken toe, en het is bekend dat de gewenste vruchtbaarheid van gezinnen lager ligt dan de gerealiseerde vruchtbaarheid. De vruchtbaarheidscijfers zijn vooral laag, omdat er zoveel vrouwen zijn die kinderloos blijven. Als deze vrouwen met behulp van nieuwe technieken niet langer kinderloos blijven – en uit veel onderzoeken blijkt dat ze dat ook niet wensen – dan zullen vruchtbaarheidscijfers opnieuw stijgen. Het omgekeerde geldt voor de sterftecijfers, deze zullen blijven dalen, omdat de geneeskunde steeds beter wordt. De levensverwachting van nieuwgeborenen zal dus ook nog scherp omhoog gaan, dit betekent eveneens dat de bevolking voorlopig minder hard zal afnemen dan gedacht.

Het CBS stelt dat de kans op een bevolking van meer dan 20 miljoen in 2050 klein is, rond de 5%. Alle boven beschreven bewegingen wijzen in de tegengestelde richting. De kans dat Nederland een krimp doormaakt, is veel minder waarschijnlijk dan geraamd. Het is eerder waarschijnlijk dat de migratiestromen hoog zullen blijven en Nederland rond 2050 zeker 20 miljoen inwoners zal tellen.

Nederland is (en blijft voorlopig) namelijk een uitzonderlijk goed land voor haar ingezetenen. Op de regen na is alles hier bovengemiddeld goed. Een Nederlandse baby uit 2016 zal opgroeien in een rijk, vredig, beschaafd, sociaal, groen en schoon land. Het Nederlandse succes is de magneet die migratie uit alle windstreken aan zal blijven trekken.

http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=82682NED&D1=0&D2=0,21-23&D3=2&D4=a&VW=T