Turkije: It’s the geopolitics stupid

door | 23 juli 2016

Helaas moet ik beginnen met een grote disclaimer, want een normale geopolitieke analyse wordt in Nederland niet zonder grote hoeveelheden ressentiment beoefend. Hier komt ie: ik ben geen vriend van Erdogan, en zeker geen vriend van de islam. Beide verdedig ik in dit stuk dus niet (let op: niet!).

Toch konden we gisteren op de sociale media onze ogen uitkijken. Niet eens zozeer om wat er gebeurde in Turkije, maar nog meer om wat er in het Westen gebeurde. Bij de ‘opiniemakers’. Terwijl de westerse politiek in het westen Erdogan steunde nadat de coup mislukte – waarover straks meer – steunde het opkomende anti-islamitische populisme in het westen de coup – waarover straks meer – zonder te weten wie die coupplegers waren en waar ze vandaan kwamen, en alleen op basis van hun verklaring dat ze de grondwet wilden herstellen.

Het lijkt mij evident dat coupplegers zich in tijden van real time media eerst optuigen met mooie idealen waarmee men de ‘hearts en minds’ van de bevolking denkt te kunnen winnen, maar waarmee men vooral de brains van het eigen electoraat kan washen. Zo ‘wint’ de VS immers al tientallen jaren tevergeefs de bevolking voor zich in Afghanistan, Irak en Syrië, maar komt men er in eigen land nog steeds mee weg. Blijkbaar gelooft een goed deel van de Amerikanen nog steeds dat de idealen de bombardementen rechtvaardigen en dat ‘het’ kwaad te allen tijde tot as weder gekeerd mag doen worden. Alleen in het Westen is men blijkbaar in staat om dit soort verklaringen zonder meer aan te nemen en van de rest geen nota meer te nemen. We hebben een goed doel, brengen vrijheid, welvaart en democratie en mogen alle achterlijken die ertegen zijn compleet ausradieren.

Zo ook Erdogan. Men kent nog maar een denkrichting: Erdogan moet vallen, ongeacht de gevolgen. Want hij is een moslim! Islamisering! Om het anders te zeggen: Wie nog een bewijs wilde hebben voor het feit dat de jarenlange anti-Erdogancampagne – climax in de afgelopen maanden – in de media geregisseerd is geweest, hoeft nu slechts een blik te werpen op de comments van het rechtse anti-islamisme. De goegemeente die anders zo fel tegen de Main Stream Media te keer gaat, laat zich op het thema Erdogan zo mak als een lammetje voeren met alle frames waarin de media hem opvoert. Dit is de achilleshiel op rechts: die contextloze machinale reactiepatronen. Iedereen weet al helemaal hoe het zit – namelijk Erdogan is de duivel – dus is context overbodig. Men roept en eist van Brussel meer democratie en soevereiniteit, maar datzelfde ontzegt men de moslims in Turkije, alsof dat land islamiseert wanneer het een islamitische president kiest. Qua wreedheid hebben de seculiere en kemalistische Turken in de twintigste eeuw gewoon een tandje bijgeschakeld ten opzichte van het Ottomaanse verleden.

Nu de coup mislukt is en bij ons het idee post vat dat Erdogan er natuurlijk ‘zelf achter zat’ om zijn populariteit op te vijzelen, is in de ogen van onze complotdenkers alle context pas echte complottheorie. Want de motieven van Erdogan die wij hier natuurlijk goed in de smiezen hebben, staan boven alles, en zijn het absolute kwaad. Dus context is overbodig. Iets van de noodzakelijke context voor deze coup – sorry, complottheorie – ligt echter voor het oprapen.

(Pas op, nu volgt context!)
John Kerry was de afgelopen dagen in Moskou om te onderhandelen over Ruslands rol in Syrië. Amerika vindt het namelijk niet fijn dat Rusland, samen met Assad, ISIS decimeert en terugdringt uit alle Syrische steden. Blijkbaar mogen ISIS en Al Qaida niet aangepakt worden. Sterker nog: totdat Rusland zich met ISIS en kornuiten begon bezig te houden, gingen er 13 maanden van Amerikaanse ‘bombardementen’ op ISIS aan vooraf. Wat zat er in vredesnaam in die Amerikaanse bommen? In die 13 maanden dat de VS ISIS ‘flink heeft aangepakt’, is de slagkracht van ISIS vergroot, is hun wapenarsenaal uitgebreid en hun territorium verdrievoudigd. Ook zijn verschillende Amerikaanse wapendroppings in handen van ISIS, Al Nusra en Al Qaida gevallen en zijn verschillende van die groeperingen openlijk gesteund en getraind door de VS om zich vervolgens bij ISIS aan te sluiten.

Echter, sinds de Russen ISIS bombarderen is zij uit alle grote steden teruggedrongen, en heeft ook Irak Rusland om steun gevraagd in de strijd tegen ISIS. Ook Irak boekt nu grote vooruitgang. En dat vind Kerry allemaal heel erg en Obama ook. U als normaal mens gaat zich vragen stellen bij deze feiten. En vele gezonde mensen gingen u voor. U kunt op internet vele interessante artikelen vinden over deze gebeurtenissen. Iets van de teneur doen we u cadeau: zonder de rol van de VS in Irak, Syrië, Libië en Afghanistan was er geen massa-immigratie in Europa geweest. (Ik beken: daar ben ik tegen!) Ook in Amerika krijgt men dit door.[1] Natuurlijk, Erdogan probeert uit het gegeven van massa-immigratie ook een slaatje te slaan. Maar zo leuk is het ook niet om een paar miljoen mensen te moeten opvangen in eigen land en die daar vast te houden, die met hetzelfde gemak ook uit vrije wil bereid zijn naar Europa door te lopen.

Die onderhandelingen in Moskou waren gisteren dus mislukt. Kerry kreeg nul op zijn rekest en dat was niet de bedoeling. En sinds de Turkse premier Davutoglu dit voorjaar is ingeruild voor Yildirim is Turkije bezig de banden met Rusland aan te halen. Turkije kondigde deze week zelfs aan nauwere betrekkingen met Syrië, Israël en Rusland aan te gaan. Ook dat was niet de bedoeling.

Ook hier eerst weer een stukje volstrekt overbodige context/complottheorie: Turkije is het belangrijkste land voor de VS. Er is geen land ter wereld met meer CIA-activiteit dan Turkije, en ook heeft het een aantal van de grootste Amerikaanse bases/black sites ter wereld. Turkije is het sleutelland van de Amerikaanse buitenlandpolitiek en is wat dat betreft niet vervangbaar. De VS staan niet toe dat Turkije naar Rusland/Syrië/Iran toe beweegt. Dat hebben we nu al zo vaak gezien in de Erdogan-periode. De VS hebben in de afgelopen jaren niet alleen een paar keer een grote deal tussen Turkije en Iran, gas- en oliedeals opgeblazen, maar ook tussen Turkije en Rusland. Erdogan probeert Turkije al jarenlang uit handen van de VS richting een meer onafhankelijke positie te laveren. Ook op economisch gebied. Zo makkelijk is het niet om uit de machinaties van de Wereldbank en het IMF te blijven, dat bewees Khadaffi al [2]. En Griekenland. En talloze andere landen. Toch streeft Erdogan er wel naar en doet hij ook al jarenlang pogingen zich meer met Iran, Rusland en Syrië te verbinden en zo een sterker blok te maken tegen het Amerikaanse spel om de wereld economisch te domineren onder eigen voorwaarden. [3]

Turken zijn dus niet zo blij met de enorme Amerikaanse aanwezigheid in Turkije, die stammen uit het Turks-seculiere tijdperk. Ze zijn ook niet blij met de machinaties die de VS van daaruit ontplooit richting de Kaukasus en het Midden-Oosten. Turken zijn nog minder blij dat de VS ten koste van alles Turkije in de hand probeert te houden, op een manier waarbij de EU-macht over de lidstaten en -volkeren verbleekt. Een van de manieren is de beweging van de Turkse miljardair en geestelijk leider Fetullah Gülen. Die bestuurt vanuit Pennsylvania zijn miljoenenbeweging in Turkije. Hij heeft banden met de CIA, propageert de vermaledijde economische doctrines van de VS (lees: het IMF en de Wereldbank binnenbrengen) en ook de oorsprong van zijn enorme vermogen is een raadsel. Hij is de grootste en machtigste tegenstander van Erdogan in Turkije, maar is niet seculier en ook niet kemalistisch. Hij is gewoon pro-Amerikaans en zijn beweging heeft vooral post gevat in het leger en de rechterlijke macht. Deze factie heeft gisteren een coup gepleegd.[4] Maar ze hebben meer machtsondermijningen van Erdogan op hun naam staan. Het neerhalen van de Russische straaljager in 2015 kwam ook uit de Gülen-hoek, bedoeld om Erdogan internationaal in de problemen te brengen.[5]

Dit zijn zaken die al die tijd openlijk in de Turkse media besproken zijn, maar opmerkelijk genoeg niet in de Westerse media doordringen. Toen de Turkse politie het blad Zaman aanpakte, gilden westerse media moord en brand over de mediavrijheid, maar niemand vermeldde dat het de krant van Gülen was, en ook niet waar die beweging voor staat, en voor het enorme geopolitieke breukvlak dat hier naar voren komt. Dit kwam wel in de Turkse media. Het zijn geen leuke zaken, maar het zijn wel zaken van cruciale staatsveiligheid. Voor wie dat nog niet duidelijk was, zou de coup van gisteravond toch te denken moeten geven.

De coup kan niet anders dan in een groter geopolitiek spel worden gezien. De jarenlange ondermijning van Turkije door de Gülenbeweging via het leger is definitief mislukt, en de Amerikaanse macht in Turkije, Syrië en Irak is de laatste maanden afgenomen, niet alleen door de rol van Rusland in het Midden-Oosten, maar ook in Turkije omdat een zeer belangrijke Amerikaanse bondgenoot, de Gülenbeweging, ontmanteld zal worden. De kans op vrede in het Midden-Oosten wordt nu groter. Tenzij de VS nog gekkere sprongen gaat maken.[6]

Ten slotte nog de opmerkelijke steunbetuigingen van de westerse leiders gisteravond. De kansen tijdens de coup kantelden nadat Erdogan de Turken opriep om de straat op te gaan, wat zij en masse deden. De CIA-coup tegen Chavez in Venezuela in 2002 liet al zien dat een grootscheeps volksverzet tegen het leger zo’n coup weer ongedaan kan maken. Chavez kwam een dag later weer aan de macht en bleef tot aan zijn dood regeren, tot woede van Washington. Tegen voldoende massa is een leger niet opgewassen. Natuurlijk rekende de coup op de steun van de seculieren en Kemalisten. Maar toen Erdogan het volk opriep om in opstand te komen en de straat op te gaan, schaarden de seculieren en Kemalisten zich achter hem. (HERHALING: de seculiere en Kemalistische Turken steunden Erdogan.) Het simpele feit is dus: er was dus helemaal geen seculiere coup, laat staan een “herstel van de grondwet” of van “de democratie”. En dat is juist het verhaaltje in de westerse media: dat de coup een reactie zou zijn van seculieren tegen de ‘islamitische’ dictator Erdogan. Onbenulliger kan het frame niet zijn.

.

De mensen gingen de straat op, een ander deel van het leger ging de confrontatie aan met de coupplegers, de kansen keerden en de coupplegers werden teruggedrongen. En ineens kwamen ze: Obama steunde Erdogan, Timmermans steunde Erdogan, enzovoort. Dit was heel vreemd want nog geen uur eerder, toen de coupplegers zelf via de media riepen dat ze de macht in Turkije in handen hadden en dat ze de regering hadden afgezet, had Kerry nog vanuit Moskou de Turken opgeroepen tot rust en kalmte, en dat hij continuïteit en stabiliteit wenste. Lees: dat de coup de continuïteit en stabiliteit zou brengen. Hij ging er dus vanuit dat de coup zou slagen. Wellicht rekende ook Washington op de steun van de seculieren en Kemalisten. En terwijl Kerry nog heel ‘berustend’ reageerde, spraken de westerse leiders een uur later ineens schuldbewust naar Erdogan hun steun uit. Dat doe je alleen als je iets moet compenseren, al was het maar de heimelijke en gewenste steun voor de coup. Wordt dus vervolgd.

❉   ❉   ❉

N O T E N

[1]https://www.instagram.com/p/BHvPRaugqhqMo2HLwEWwDXVDZMQT0WDS-U8u440/
[2] http://www.foreignpolicyjournal.com/2016/01/06/new-hillary-emails-reveal-true-motive-for-libya-intervention/
[3] https://deblauwetijger.com/product/de-wikileaks-documenten-wikileaks-en-jullian-assange/
[4] http://www.demorgen.be/buitenland/zit-prediker-gulen-achter-staatsgreep-b20ce46d/
[5]  https://twitter.com/ragipsoylu/status/754214431610077184http://katehon.com/article/fethullah-gulens-role-shooting-russian-jet
[6] Wanneer een en ander op een rijtje staat, blijkt dat de VS een serie landen van Zuid naar Noord in chaos heeft gestort: Libië, Syrië, Irak, Oekraïne, en nu – direct of indirect – probeerde Turkije in een burgeroorlog te brengen. Ook de enorme NAVO-troepenopbouw in de Baltische staten moet in dat licht worden gezien. Het zijn kleine landen waar grote Russische minderheden wonen die al jaren enorm verdrukt worden. Voer voor destabilisatie, en veel anti-Russische media hinten al langer op de angst voor Rusland in die landen en dat Rusland daar bij het minste of geringste zal binnenvallen. Onderwijl staan de EU en de NAVO vooraan om  Rusland juist daar te provoceren, oefeningen aan de Russische grens te houden en hen redenen tot ingrijpen op een presenteerblaadje te geven.

Dit artikel staat ook op Novini.nl