Tsjechië: Eurosceptici winnen verkiezingen. Gaat FPÖ-bondgenoot meeregeren?

In Tsjechië, waar gisteren en vandaag parlementsverkiezingen gehouden werden, hebben de eurosceptici de verkiezingen gewonnen. Er hebben grote verschuivingen plaats gevonden.

De liberale centrumpartij ANO onder leiding van de zakenman Andrej Babis is zoals verwacht de grootste partij geworden met een kleine dertig procent van de stemmen en waarschijnlijk 78 van de 200 zetels. ANO-leider Babis is de gedoodverfde nieuwe premier en een gematigd euroscepticus, zo moet hij niets hebben van de verplichte herverdeling van vluchtelingen binnen de EU en is hij tegen toetreding van Tsjechië tot de euro. Hierbij moet overigens aangetekend worden dat veel andere politici van zijn ANO-partij, die lid is van de pan-Europese politieke partij ALDE, eurofielen zijn. Niettemin zal Babis als premier een groot stempel kunnen drukken op de koers van de te vormen regering.

Ook andere eurosceptische partijen boekten aanzienlijke winst. Zo werd de liberaal-conservatieve en gematigd eurosceptische partij ODS de op een na grootste partij met zo’n elf procent van de stemmen en naar verwachting 25 zetels. De ODS, die lid is van de pan-Europese politieke partij ACRE waarvan bijvoorbeeld de Britse en Poolse conservatieven deel van uitmaken, was vroeger de grote centrumrechtse partij van Tsjechië, maar viel enkele jaren geleden na een corruptieschandaal sterk terug in de kiezersgunst. De ODS lijkt als centrumrechtse en gematigd eurosceptische partij op het eerste oog een voor de hand liggende regeringspartner voor ANO, maar van de zijde van de ODS bestaat er de nodige afgunst ten opzichte van ANO, dat een deel van de traditionele ODS-kiezers heeft weggekaapt.

Op een gedeelde derde plaats komen de Piratenpartij en de partij ‘Vrijheid en Directe Democratie’ (SPD) met beide tussen de tien en elf procent van de stemmen en naar verwachting ieder 22 zetels. De Piraten hebben samenwerking met ANO al uitgesloten. Tomio Okamura’s SPD is een eurosceptische anti-immigratiepartij die deel uitmaakt van de pan-Europese partij waaraan onder het Front National en de FPÖ deelnemen.

Verlies is er voor de Communisten, de Christendemocraten en de eurofiele liberaal-conservatieven van TOP 09 en sterk verlies voor de Sociaaldemocraten.

Coalitie

De huidige regering wordt geleid door Bohuslav Sobotka van de Sociaaldemocraten, Sobotka ligt echter overhoop met zowel ANO-leider Babis als president Milos Zeman. Sobotka heeft de stemming onder de bevolking slecht aangevoeld, zo stelde hij onlangs nog dat Tsjechië snel lid moet worden van de Eurozone. De Tsjechische kiezer heeft nu echt een niet mis te verstaan signaal afgegeven: winst voor de eurosceptici en verlies voor de eurofielen.

Het is niet te voorzien wat voor coalitie er gevormd zal worden. ANO en ODS zouden samen een meerderheid hebben, maar de partijen kunnen slecht met elkaar overweg. Jaroslav Faltynek, vice-voorzitter van ANO stelde tegenover de pers dat er eerst gesproken zal worden met de huidige coalitiepartners, dat zijn de Sociaaldemocraten en de Christendemocraten. Enkele ANO-ministers hebben echter al aangegeven niet verder te willen met de Christendemocraten. Het zou er dus op uit kunnen lopen dat de ANO met de SPD gaat regeren en dat de electoraal gedeemoedigde Sociaaldemocraten deze partijen aan een meerderheid mogen helpen. Het zou wel eens kunnen dat straks niet de FPÖ, maar ook FPÖ-bondgenoot SPD gaat meeregeren.