Toenemende twijfel over toedracht MH17

Berlijn – Ruim anderhalve maand na het neerstorten van vlucht MH17 in het oosten van Oekraïne is er nog altijd geen uitsluitsel over de toedracht van de catastrofe. Naast Rusland dringt nu ook Maleisië aan op snellere opheldering. Ook westerse media berichten inmiddels over gerechtvaardigde twijfel aan de tot nu toe naar voren gebrachte toedracht.

Eind vorige week kondigde de Maleisische minister van Defensie Hisjamoeddin Hoessein onverwachts aan dat Maleisië de schuldigen aan het neerschieten van vlucht MH17 strafrechtelijk zal vervolgen: “We zullen niet zwijgend toezien.” De New Straits Times, een Engelstalig Maleisisch dagblad, berichtte onder aanhaling van minister van Verkeer Liow Tjong Lai dat een voorlopig rapport van de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) aan alle betrokken landen is voorgelegd. Het rapport zou echter geen eenduidige verklaring voor het neerstorten van de Boeing bieden.

Ook Rusland dringt aan op spoedige opheldering van het gebeurde. De Russische ambassadeur bij de Verenigde Naties Vitali Tsjoerkin kondigde aan met het oog daarop in de Veiligheidsraad terug te komen op de uitvoering van de resolutie van 21 juli. De Russische regering wil dat haar onschuld aangetoond wordt en bekritiseert de schijnbaar geringe belangstelling van het Westen voor opheldering van de feiten. De kritiek van Tsjoerkin richt zich vooral op Kiev, dat de communicatie tussen de luchtverkeersleiders en de piloten achterhoudt, maar ook de Nederlands-Australische onderzoekscommissie, omdat delen van het wrak die zicht zouden kunnen geven op de oorzaak van het neerstorten van het vliegtuig nog altijd niet geborgen zijn.

De OVV komt in de loop van september met een definitieve versie van het rapport. Details van de vluchtrecorders zullen echter niet openbaar gemaakt worden. Waar er tot nu toe slechts op blogs kritiek geuit werd op het geheimhouden van de vluchtrecorders, stellen nu ook mainstream-media als het Duitse opinieweekblad Der Spiegel hier kritische vragen bij. Datzelfde weekblad werd eerder in verlegenheid gebracht toen het net als andere Duitse media breeduit aandacht besteedde aan een BBC-interview waarin een leider van de Oost-Oekraïense opstandelingen zou hebben toegegeven Russische wapenleveranties te hebben ontvangen. De BBC verontschuldigde zich later voor het verkeerd vertalen van de uitspraken. De diverse Duitse media die er melding van hadden gemaakt, hebben echter niets teruggenomen. Het voorval onderstreept eens te meer de manipulatieve rol die de feitenselectie van de media kan spelen in de beeldvorming.

Als om iets goed te maken bericht Der Spiegel intussen ook over andere theorieën over wat er met vlucht MH17 gebeurd kan zijn. Zo stellen sommigen dat het vliegtuig niet met luchtdoelraketten (SAM’s) neergeschoten zou zijn, maar door vuur uit de boordkanonnen van een of meerdere jachtvliegtuigen. Het weekblad citeert deskundigen die stellen dat “enkele delen van het totaalbeeld ontbreken” en ook oudgedienden van Amerikaanse inlichtingendiensten die de Amerikaanse president Barack Obama uitgedaagd hebben met overtuigende bewijzen te komen. Onder hen is de voormalige directeur van de technische afdeling van de veiligheidsdienst NSA William Binney.

Experts betwijfelen dat de officiële toedracht van het voorval steekhoudend is, sommigen stellen bijvoorbeeld dat het waarschijnlijker is dat het passagiersvliegtuig niet door SAM’s maar door AAM’s (lucht-luchtraketten) is neergeschoten. De schuld van de separatisten werd ook in twijfel getrokken door Robert Parry, Associated Press-verslaggever. Parry geeft lucht aan zijn bedenkingen in een publicatie bij Global Research – een Canadese onafhankelijke onderzoeks- en media-organisatie, waarin hij bronnen bij Amerikaanse inlichtingendiensten aanhaalt die ruimte laten voor de conclusie dat betrokkenheid van Rusland en de separatisten onwaarschijnlijk is en veeleer de Oekraïense regering de verantwoordelijkheid draagt.