Tekorten stroomvoorziening wekken vermoeden speculatie

In de Duitse stroomvoorziening zijn in de afgelopen weken meermaals zware crises opgetreden die ook gevolgen voor andere Europese landen hadden. Deskundigen stellen dat zelfs de berekenbaarheid van het systeem in gevaar was.

In een verklaring deelden de vier netbeheerders Amprion, Tennet, 50Hertz en TransnetBW mee dat ze de situatie met ondersteuning van Europese partners meester waren. Naar verluidt had de te geringe stroomtoevoer naar het Duitse net tot een daling in de frequentie in het gezamenlijke Europese net geleid. Om de onbalans tussen stroomopwekking en stroomverbruik op te heffen, moesten de netbeheerders snel extra capaciteit creëren.

Volgens overheid berekenbaarheid stroomvoorziening niet in gevaar

“Er was geen gevaar voor de berekenbare stroomvoorziening in Duitsland”, aldus een woordvoerder van de overheidsinstantie Bundesnetzagentur. De redenen voor de sterke onbalans tussen opwekking en verbruik zouden nog niet eenduidig opgehelderd zijn. Zelfs sterke schommelingen in de stroomtoevoer zouden “niet ongewoon” zijn.

‘Vermijden van onregelmatigheden essentieel voor stabiliteit stroomvoorziening’

Bij netbeheerder Amprion klinkt het intussen duidelijk dramatischer. “Het sterke toevoertekort trad op in de markt voor regelenergie”, aldus een woordvoerder van Amprion. “Deze dient ertoe korte termijnschommelingen te compenseren, die deels binnen minuten optreden. Het vermijden van dergelijke onregelmatigheden is voor de stabiliteit van de stroomvoorziening van essentieel belang.” Als het systeem uit balans zou raken, zou ook de stroomfrequentie schommelen, wat aanzienlijke effecten op de economie zou kunnen hebben. “De situatie was zeer penibel en kon slechts met ondersteuning van de Europese partners gemeesterd worden”, aldus de Amprion-woordvoerder.

Grootverbruikers afgekocht

Mede-netbeheerder Tennet bevestigde deze voorstelling van zaken: “Om de onbalans tussen opwekking en verbruik op te heffen, moesten de netbeheerders extra capaciteiten organiseren. Naast leveringen uit het buitenland is op de beurs extra stroom ingekocht.” Ook is men, zo stelt Tennet, ingegaan op het aanbod van grootverbruikers om tegen betaling hun stroomverbruik tijdelijk op te schorten. Dat zijn vastgelegde processen die gewerkt hebben, aldus Tennet.

Onprecieze prognoses, speculatie of onberekenbaar weer?

Netbeheerders in Duitsland

Branchedeskundigen zien een reden voor de problemen in de onprecieze verbruiks- en opwekkingsprognoses. Daarom zouden de stroomhandelaren te weinig stroom besteld hebben, zo heet het. Het weekblad Der Spiegel brengt onder aanhaling van bronnen in het bedrijfsleven echter ook een andere versie in het spel.

Marktdeelnemers zouden achter de stroomtekorten het werk van speculanten vermoeden. De verdenking zou bestaan, dat handelaren leveringstekorten in de regelenergiemarkt in eerste instantie bewust niet aangevuld zouden hebben, om later grotere winst te kunnen binnenhalen. Mogelijkerwijs zouden in de recente gevallen echter ook stroomaanbieders en netbeheerders zich verspeculeerd hebben. Met het oog op het aandeel van wind- en zonne-energie zouden ook onnauwkeurige weersvoorspellingen de reden voor actuele tekorten geweest kunnen zijn. 

Netbeheerders willen eerst tijd nemen voor analyse

De netbeheerders deelden evenwel mee, dat ze zich pas na een omvattende analyse uit willen laten over de oorzaken. Die analyse willen ze samen met de Bundesnetzagentur maken. Dit zou een week of acht in beslag kunnen nemen. “Of er consequenties voor marktdeelnemers zouden zijn, zou op dit moment speculatie zijn.”

Consument draait op voor de kosten

Duidelijk is in ieder geval dat de consument voor de kosten opdraait. “De kosten worden door alle klanten gedragen. Toen we hoeveelheden opgevoerd hebben, moest de markt zich daar eerst even op instellen. Daardoor is het – vraag en aanbod beheersen de markt – snel tot een verhoging van de prijs gekomen. We zien echter dat de prijzen weer terugkeren naar het marktniveau”, zo deelde Tennet mee.

Compromis stroomvoorziening tussen Zwitserland en EU complex

Hoe complex de zaken rond de stroomvoorziening inmiddels geworden zijn, is te zien aan de omgang van de Europese Unie met Zwitserland. Al jaren twisten de Europese Commissie en de regering in Bern over een stroomcompromis. “De situatie is al ernstig en wordt ernstiger”, deelt de Zwitserse netbeheerder Swissgrid mee. De uitsluiting van Zwitserland zal er volgens de netbeheerder toe leiden dat de stroomtarieven zullen stijgen en de berekenbaarheid van de stroomlevering terugloopt. “Alleen met de integratie [van Zwitserland, red.] in de Europese stroommarkt kunnen duurzame oplossingen voor de leveringszekerheid gevonden worden”, heet het in een persverklaring.

EU wil toegevingen in infrastructurele kwesties afdwingen

Een akkoord met de EU is voor de draaischijf Zwitserland van groot belang, maar al jaren moeilijk te bereiken. De EU heeft het afsluiten van dit akkoord, dat de gelijkberechtigde toegang tot de Europese binnenmarkt voor stroom zou regelen, afhankelijk gemaakt van verreikende Zwitserse toegevingen in infrastructurele kwesties. Het niet-EU-land Zwitserland wijst er echter op dat het in de bedrijvige zuidwestelijke Duitse deelstaat Baden-Württemberg zonder beschikbaarheid van Zwitserse stroom op ieder moment tot tekorten kan komen.