Tegenslagen treffen Russische marine

Het recente zinken van een droogdok waarin het Russische vliegdekschip Admiraal Koeznetsov was gestationeerd, is slechts een van de vele problemen waar de Russische marine mee te kampen heeft. Ook de constructie van nieuwe schepen verloopt stroef. Het valt nog maar te bezien of deze problemen binnen afzienbare tijd kunnen worden opgelost.

De Russische marine heeft te maken met een aantal grote problemen. Sommige daarvan vormen de erfenis van de economisch slechte jaren ’90. De enorme investeringen die nodig zijn om een vloot op te bouwen en te onderhouden zijn in deze moeilijke periode uitgesteld. Als gevolg daarvan is de Russische vloot grotendeels verouderd; schepen dienen te worden vervangen of gemoderniseerd. Daar komt nog bij dat een deel van de technologische kennis en het industriële potentieel verwaterd zijn. Hierdoor komt het herstel van de Russische marine maar moeizaam op gang. In de afgelopen maanden werd de Russische marine opnieuw getroffen door een reeks tegenslagen. De problemen met betrekking tot de bouw van Russische marineschepen bespreek ik in dit artikel.

Zinkend droogdok

Op 29 oktober 2018 trok het Russische vliegdekschip Admiraal Koeznetsov de aandacht van de wereldpers toen het droogdok waarin zij zich bevond zonk. De Koeznetsov was in dit droogdok geplaatst voor moderniseringswerkzaamheden. Het droogdok was op het moment van zinken afhankelijk van elektriciteit die vanaf de wal werd geleverd. Toen die om onduidelijke redenen uitviel, lieten ook de pompen die de ballast van het droogdok regelden het afweten. Dieselgeneratoren op het dok bleken niet voorzien van brandstof, waardoor er geen noodstroomvoorziening aanwezig was.[1]

Aanvankelijk werd gemeld dat de moderniseringswerkzaamheden geen vertraging zouden oplopen, maar het is maar de vraag of dat zo is. De val van een kraan van het droogdok op het dek van de Koeznetsov heeft een gat van enkele vierkante meters achtergelaten. Plaatsvervangend premier Borisov meldde dat het incident geen gevolgen zou hebben voor de reparatiewerkzaamheden aan de Koeznetsov en hoopt dat het schip in 2021 weer in dienst kan worden genomen.[2] Maar de verwachtingen zijn dat, als het droogdok al te redden valt, dit al snel een half jaar kan duren. Dat betekent dat ook de reparatie en modernisatie van andere schepen vertraging zullen oplopen.

De Koeznetsov wordt overigens al langer geplaagd door problemen. Een van haar bemanningsleden kwam om toen er brand uitbrak in de machinekamer. Ook verloor het schip drie van haar straaljagers tijdens de uitzending naar Syrië.

Vertraging

In augustus 2018 werd bekend dat de modernisatie van de slagkruiser Admiraal Nachimov langer zou duren dan verwacht, namelijk tot 2022. Maar dit kan nog verder oplopen door financieringsproblemen. De Nachimov ligt al sinds 1999 in een droogdok. Nadat in 2014 de opdracht werd gegeven om haar te moderniseren, zou zij oorspronkelijk in 2018 weer in dienst worden genomen. Inmiddels is dit dus al 2022 geworden. Dit betekent dat ook de modernisatie van het zusterschip van de Nachimov, de Pjotr Velikij, wordt uitgesteld.[3] Herstel- en moderniseringswerkzaamheden op de Slava-klasse kruisers, waarvan de laatste in 2016 opnieuw in dienst trad, bleken succesvoller te zijn.

Opstartproblemen door Oekraïne

De bouw van zes Grigorovitsj-klasse fregatten (Project 11356, tonnage: 4000 ton) had al eerder veel vertraging opgelopen doordat de motoren voor de schepen niet geleverd werden. De turbinemotoren zouden van een Oekraïens bedrijf afkomstig zijn, maar door de gebeurtenissen in Oost-Oekraïne en op de Krim zag Oekraïne hiervan af. Hierdoor konden drie van de zes fregatten niet worden afgebouwd. Er was een tijd sprake van om de drie overige Grigorovitsj-fregatten, ironisch genoeg wél voorzien van Oekraïense motoren, te verkopen aan India, maar door de ontwikkeling van Russische turbinemotoren worden de fregatten momenteel toch afgebouwd voor de Russische vloot zelf. De verwachting is dat de overige schepen van de Project 11356-reeks voor 2021 in dienst zullen worden genomen.[4]

Ondanks de ‘opstartproblemen’ met de Oekraïense motoren is Project 11356 uiteindelijk toch een succesverhaal voor de moderne Russische scheepsbouw. De fregatten namen deel aan de operatie in Syrië en raakten beroemd door de salvo’s Kalibr-M-raketten die ze afvuurden op doelwitten aldaar. De schepen zijn eveneens ingezet in A2AD-operaties tegen NAVO-schepen toen er een raketaanval dreigde aan de vooravond van het Idlib-offensief, en al eerder in april, toen Amerikaanse en Franse schepen een vergeldingsaanval uitvoerden voor de vermeende chemische aanvallen in Syrië. Het gevolg is dat India geïnteresseerd is geraakt in het schip en er in totaal vier wil aanschaffen.[5]

Het ontbreken van turbinemotoren teisterde eveneens de constructie van een andere type fregat, de Gorshkov-klasse (Project 22350, tonnage: 5400 ton). Mede door het ontbreken van de motor heeft de bouw van het Gorshkov-klasse fregat geduurd van 2006 tot 2018. Pas enkele maanden geleden is het eerste schip van de Project 22350-serie in dienst genomen: de Admiraal Gorshkov. De verwachting is dat het volgende schip van de Gorshkov-klasse in 2020 gereed is voor dienst.

Succesvolle korvetten

Een onderdeel van de Russische scheepsbouw dat relatief voorspoedig loopt, is de bouw van de kleinere korvetten. Die bleken erg effectief in de oorlog in Syrië, toen een aantal Boejan-M-korvetten Kalibr-M kruisraketten afvuurden op doelwitten in Syrië vanuit de Kaspische Zee. Het was een unicum dat schepen met een dergelijke kleine waterverplaatsing voor zulke grondaanvallen werden gebruikt. Daarom heeft Rusland een reeks van deze korvetten gebouwd, allen capabel om kruisraketten af te vuren. Het gaat hier om de bovengenoemde Boejan-M-klasse, de Steregoesjsjiy-klasse (een multipurpose-fregat met anti-onderzeeër-capaciteit) en de Karakoert-klasse. Daarnaast is de ontwikkeling en bouw van het Bykov anti-piraterij-korvet relatief succesvol tot stand gekomen.

Toch blijkt ook de afbouw van Karakoert-klasse korvetten problemen te ondervinden, wederom met betrekking tot de levering van motoren. De problemen liggen ditmaal niet bij Oekraïne, maar bij de binnenlandse productie van de dieselmotoren. Het gebruik van Chinese motoren bleek niet mogelijk te zijn, omdat dat een aanpassing van de al bestaande schepen zou betekenen. De scheepswerf heeft hierdoor de levering van twee korvetten al met een jaar moeten uitstellen.[6]

De weg naar herstel

Al met al kampt de Russische marine met grote problemen. Moderniseringswerkzaamheden lopen vertraging op, net als de bouw van nieuwe schepen. Desondanks lijkt een aantal problemen te worden verholpen, meer specifiek die veroorzaakt door het gebrek aan turbinemotoren. Het valt nog te bezien hoe goed de Russische marine in staat zal zijn de bouw van grote schepen in goede banen te leiden. De bouw van de Lider-klasse torpedobootjagers, het Sjtoerm-vliegdekschip en de helikopterschepen zullen een nieuwe uitdaging vormen voor de Russische scheepsbouwsector. Maar ondanks de problemen kent de Russische scheepsbouw ook een aantal successen, namelijk de Grigorovitsj-klasse fregatten en de vele verschillende korvetten die zijn ontwikkeld. Het zal echter nog wel een tijdje duren voor de Russische marine zich volledig heeft hersteld.

[1] http://navyrecognition.com/index.php/news/naval-exhibitions/2018/euronaval-2018/6650-first-locally-built-11356-frigate-to-be-handed-over-to-indian-navy-in-2023.html

[2] http://tass.com/defense/1028625

[3] https://russiandefpolicy.blog/2018/10/30/admiral-nakhimov-slipping/

[4] https://sputniknews.com/russia/201707011055145630-russian-navy-frigates/

[5] http://navyrecognition.com/index.php/news/naval-exhibitions/2018/euronaval-2018/6650-first-locally-built-11356-frigate-to-be-handed-over-to-indian-navy-in-2023.html

[6] http://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/2018/october-2018-navy-naval-defense-news/6556-russian-navy-rejects-switch-to-chinese-engine-for-project-22800-corvettes.html