Speculatie over vertrek Merkel neemt toe

Zowel in de unie van CDU en CSU als bij coalitiepartner SPD nemen de verbittering, woede en vertwijfeling toe. Dat zou al deze zomer tot beslissingen kunnen leiden, zo speculeren kenners van de politieke scène in Berlijn.

Dat zou in ieder geval een meevaller voor journalisten zijn. Het zomerreces is normaal gesproken een nieuwsarme tijd met vooral komkommernieuws, maar dat zou komende zomer wel eens anders kunnen zijn. Zowel tussen als binnen de drie coalitiepartijen tieren wantrouwen, woede en regelrechte vertwijfeling welig. De vooruitzichten van de regering zien er dan ook bepaald niet rooskleurig uit.

Intussen is deze stemming ook overgeslagen op de kiezers. Volgens een recente peiling wil 64% van de kiezers niet dat Angela Merkel in 2017 nog eens kandidaat is voor het bondskanselierschap. De regeringspartijen behalen in de peiling samen nog zo’n 50% van de stemmen, terwijl bij de verkiezingen in 2013 nog 67% was. Het zijn dramatische cijfers, zowel voor de coalitiepartijen als voor de bondskanselier.

Merkels onenigheid met de CSU is reeds berucht. Kenners van de Berlijnse politieke scène constateren echter ook een steeds grotere kloof tussen de CDU-leider en de parlementsleden van haar eigen partij, waar de vervreemding door herhaalde solo-acties van de bondskanselier alleen maar toeneemt. Merkel gedraagt zich verheven, zo is onder CDU-politici in de wandelgangen van de bondsdag en het Adenauerhuis (het partijbureau van de CDU) te vernemen. Ze vermijdt de dialoog en laat eigen mensen voor een dichte deur staan.

Ouwe rotten in de CDU raden de bondskanselier reeds aan nog komende zomer vrijwillig op te stappen als bondskanselier. Daarna kon het wel eens ras te laat zijn om nog uit eigen beweging en met opgeheven hoofd te vertrekken. De regering zal immers onvermijdelijk met nieuwe tegenslagen te maken krijgen, die de stemming zouden kunnen doen escaleren.

De asielcrisis kan op ieder moment weer oplaaien. In de zomer staat ook opnieuw een besluit over miljarden voor Griekenland op de rol, waarbij iedere keer de kans bestaat dat minder parlementsleden de regering daarin volgen. Kort na de zomer op 4 september vinden dan verkiezingen plaats voor de landdag van Mecklenburg-Voorpommeren en twee weken later in Berlijn, waar CDU en SPD opnieuw een electorale klap zullen moeten incasseren. Hoe het middenkader van de partijen op wéér een nederlaag zal reageren, valt niet te voorzien.

In de SPD bereikt de berusting over de hopeloze situatie van de eigen partij reeds bizarre hoogten. Waar de positie van kandidaat voor het bondskanselierschap ooit fel begeerd was, wordt deze in de aanloop naar 2017 als een gifbeker gemeden. Dat de SPD het bondskanselierschap niet in de wacht zal slepen is dermate voorzienbaar dat niemand Sigmar Gabriel zijn positie wil ontnemen.

Merkel gedraagt zich als zoveel regeringsleiders die na hun tweede herverkiezing het contact met de basis en met de werkelijkheid verliezen, zo heet het. Ook Adenauer en Kohl werden hun partij in deze fase eerder tot last, zo ook de legendaire Margaret Thatcher. Zodoende zou het einde van het tijdperk Merkel – eerder al voorspeld, maar nooit gekomen – nu toch nabij kunnen zijn.