Quinten Weeterings ~ Grosso modo

Als iemand bemerkt dat de stukgeslagen wereld aan zijn voeten ligt, hoe verhoudt hij zich dan tot de beloftes van een nieuwe wereld? Naar welke literatuur gaat zijn interesse uit? Hoe verwoordt iemand zich die geen genoegen neemt met de huidige stand van zaken? Als verdwaasde enkeling doet hij alles op de tast. Hij kan de omstandigheden niet de schuld geven. Zo iemand uit zich als hekkensluiter van de gedachtelezers en als minst getalenteerde onder de tranentrekkers. Het weerhoudt hem er niet van om zijn zinnen te verzetten, om anderen die tegen de stroom in gingen te raadplegen en om zich te uiten zoals het past, middels kernachtige uitspraken. Dat is, kort beschreven, wat ik heb gedaan.

Het aforisme kent zeker in Nederland nog maar weinig serieuze liefhebbers, ofschoon de vorm kan bogen op een rijke traditie binnen de filosofie en de literatuur. Denk aan de inzichten van Heraclitus, Pascal en Nietzsche die zijn overgedragen middels aforismen. Denk in het kader van ceasarisme ook aan de nog immer populaire overpeinzingen van Marcus Aurelius, de keizer-filosoof. Wij hangen, verloren in het wonderlijke universum, aan een strop van geannoteerde en gespecialiseerde kennis. Dat is, in alle eerlijkheid, de huidige stand van zaken. Zonder geloof, zonder spirituele genegenheid, loopt het pad dood. Onderwijl staren de academici zich blind op peer-reviewed papers, andere vormen van kennisoverdracht raken veronachtzamend.

Ik ben begonnen met het schrijven van de aforismen voor Grosso modo, de eerste volledige bundel die dit jaar bij De Blauwe Tijger verschijnt, na mijn tijd op de Katholieke Universiteit Leuven. Het is de neerslag van vele jaren, van oefeningen en van experimenten. Niet alles in het leven valt uit te pluizen, niet alles dient claire et distincte te worden benaderd. Vandaar: Grosso modo. Of zoals Marcus Aurelius optekende: “Niemand is ellendiger dan hij die elk ding van alle kanten bekijkt en die, zoals zij wel zeggen ‘het onderaardse’ uitvorst en gevolgtrekkingen maakt over wat er in het hart van zijn naasten omgaat, maar die niet bemerkt dat hij alleen maar dient te verblijven bij de goddelijke geest in zichzelf en deze waarachtig moet dienen.” (Overpeinzingen, Boek ii, fragment twaalf)

Mijn verzameling fragmenten is bedoeld als aanval op het burgergemoed. Net zoals gezond wantrouwen van pas komt in crisissituaties, zo poog ik middels mijn aforismen over filosofie, politiek en religie af te rekenen met al te stellig opportunisme. Het zijn formuleringen die dienen om populaire ideeën te ontleden, om modieuze verzuchtingen in perspectief te plaatsen; om denkbeeldige muren neer te halen, om het specifieke te koesteren; om het leed van een aangekondigde terugval te schetsen. Ze zijn neergeschreven met het oog op goede verstaanders, voor hen die zich niet kunnen verzoenen met de huidige stand van zaken, voor gelovigen in het bijzonder.