Poolse regering wankelt door geluidsopnames

“Het zou kunnen dat vervroegde verkiezingen de enige oplossing zijn voor dit probleem”, aldus premier Donald Tusk op een persconferentie afgelopen donderdag. Als de vertrouwenscrisis aanhoudt, zou Polen “over een paar weken” ter stembus kunnen gaan.

De coalitieregering van Tusks liberale Burgerplatform en de agrarische Poolse Volkspartij verkeert in crisis sinds het tijdschrift Wprost gepubliceerd heeft naar aanleiding van een aantal geluidsopnames van gesprekken van ministers. President Bronislaw Komorowski stelde zelfs dat het gezag van de staat op het spel staat.

Vorige week vielen medewerkers van de Binnenlandse Veiligheidsdienst tot twee maal toe de redactieburelen van Wprost binnen in een poging de geluidsopnames in beslag te nemen. Toen de hoofdredacteur van het weekblad weigerde de opnames af te staan, volgde een worsteling en uiteindelijk verlieten de beambten onverrichter zake het pand. Afgelopen zaterdag heeft de redactie vervolgens vrijwillig alsnog het een en ander afgestaan. Staatssecretaris van Justitie Michal Krolikowski heeft inmiddels toegegeven dat de inval “een schande” was, die “nooit had mogen plaats vinden.”

Het gaat om opnames van een gesprek dat de minister van Binnenlandse Zaken, Bartlomiej Sinkiewicz, had met de bestuursvoorzitter van de centrale bank, Marek Belka. De minister van Binnenlandse Zaken wilde dat de centrale bank in de aanloop naar de parlementsverkiezingen maatregelen zou nemen waardoor de kiezer een gunstiger indruk zou krijgen van het beleid van de huidige regering. Het tijdschrift zou ook opnames hebben van gesprekken van andere politici met financiers, waaronder de rijkste Pool, Jan Kulczyk.

Premier Tusk stelde tijdens de persconferentie niet van tevoren op de hoogte te zijn geweest van de inval. Verder stelde hij dat de regering publicatie over de opnames niet wil tegenhouden. De redactie van Wprost wilde de opnames niet prijs geven, om haar bronnen te beschermen. Journalisten genieten in Polen bescherming van de wet om hun bronnen geheim te houden als ze menen dat dit in het algemeen belang is. De Binnenlandse Veiligheidsdienst meent dat ze niettemin gerechtigd is de opnames in beslag te nemen, omdat het om illegale opnames zou gaan.

[note color=”#F4FDFF”] Blijf op de hoogte van nieuws, opinie en achtergronden met een internationale focus: Volg Novini!

[/note]

De premier neemt de positie van zijn minister van Binnenlandse Zaken in beraad, aangezien het er alle schijn van heeft dat Sinkiewicz geprobeerd heeft oneigenlijke invloed uit te oefenen op het beleid van de centrale bank, waarmee haar onafhankelijkheid in het geding is gekomen. Sinkiewicz wees eerder de suggestie van de pers dat hij af zou treden van de hand. Het is onwaarschijnlijk dat Tusk met het ontslag van Sinkiewicz de crisis kan bezweren, te meer daar ook zijn persoonlijk assistent voorkomt in de geluidsopnames, in gesprekken met Jacek Krawiec, CEO van de grootste olieraffinaderij van Polen PKN Orlen SA en met miljardair Jan Olczyk. Ook minister van Financiën Wlodzimierz Karpinski zou op de opnames voorkomen.

Inmiddels is ook de minister van Buitenlandse Zaken Radoslaw Sikorski in verlegenheid gebracht, door publicatie over gesprekken waarin hij onder andere stelt dat het bondgenootschap met de Verenigde Staten “waardeloos” is. Inmiddels wordt gespeculeerd dat oud-gedienden van de veiligheidsdiensten de bronnen van het tijdschrift zouden kunnen zijn.

Oppositiepartij Recht en Gerechtigheid heeft een motie van wantrouwen aangekondigd, om de gehele regering tot aftreden te brengen. Ook heeft het aangegeven ontbinding van het parlement niet te zullen ondersteunen als niet eerst een technische regering wordt aangesteld. Ontbinding van het parlement vereist een twee derde meerderheid, zodat Tusk niet om PiS heen kan. Momenteel ligt het Burgerplatform met 25% zeven procentpunten achter in de peilingen op de conservatieve oppositieleider Recht en Gerechtigheid (PiS) die 32% van de stemvoornemens heeft. PiS-leider Jaroslaw Kaczynski riep eerder deze maand kleine rechtse partijen op om met een gezamenlijke lijst met zijn partij aan de komende parlementsverkiezingen deel te nemen, om zo de kans op een rechtse regering te vergroten. In de recente verkiezingen voor het Europees Parlement behaalden kleine rechtse partijtjes zoals Solidair Polen, een afsplitsing van PiS, en Polen Samen, een rechtse afsplitsing van het Burgerplatform, onder leiding van voormalig minister van Justitie Jaroslaw Gowin, samen zo’n zeven procent van de stemmen. Het eurosceptische en conservatief-libertarische Congres van Nieuw Rechts van Janusz Korwin-Mikke haalde ook ruim zeven procent.