OEKRAÏNE EN ONZE VERZUURDE RELATIE MET RUSLAND: Aflevering 18: “WERELDZAKEN”, HET PERSPECTIEF VAN EEN VOORMALIG KGB-AGENT

OEKRAÏNE EN ONZE VERZUURDE RELATIE MET RUSLAND: Een verkenning in 28 ingezonden stukken en essays

Een functie bij een geheime dienst kan een startpunt zijn voor een carrière naar de absolute top: Bush Sr. was ooit directeur van de CIA, Poetin was ooit luitenant-kolonel in de KGB. Michèle de Waard (FD Weekend 21.07.2018, WERELDZAKEN) betreurt nu Trump’s ‘diepe buiging’ voor voormalig KGB-agent Poetin die zij verantwoordelijk acht voor de burgeroorlog in de Oekraïne, de annexatie van de Krim, het neerhalen van de MH17, de veronderstelde gifgasaanvallen van Assad, en – het moet nog bewezen worden maar het zit er aan te komen – Trump’s verkiezing. Michèle de Waard heeft haar eigen visie op de geschiedenis van de Oost-West relatie gedurende de laatste dertig jaar: ze beoordeelt het heden alsof dat verleden nooit plaatsvond. Poetin daarentegen ziet vanaf zijn plaats terug op een recente geschiedenis van misleiding en bedrog: 

Eerst was er de Maltatop: Bush/Gorbatsjov, december 1989; overeenkomst op hoofdlijnen: het ijzeren gordijn wordt opgeheven; het Warschaupact wordt ontbonden; de USSR trekt zich terug uit zijn Oost-Europese bufferstaten, de NATO maakt daarbij pas op de plaats.

Vervolgens was er de economische ineenstorting van de voormalige Sovjet-Unie: een overhaaste privatisering van de staatseconomie, op advies van o.a. het IMF, deed de roebel devalueren met 80% en maakte iedereen heel erg arm behalve de oligarchen die heel erg rijk werden. De levensduur van de mannen kelderde van 65plus naar 55min; het aantal doodgevroren of verhongerde oudjes werd niet meer geteld; de georganiseerde misdaad nam grote delen van de economie over; onze media keken collectief de andere kant op. Deze humane ramp leidde wonder boven wonder niet tot een totale ineenstorting. Toen Jeltsin medio 1999 Poetin tot premier benoemde was het ergste over of misschien was het Poetin zelf die het plat op zijn gezicht liggende Rusland weer op zijn benen zette.

In die tussentijd breidde, geheel tegen de Malta-afspraken in dus, de NATO zich uit over heel Oost-Europa vanaf het voormalige ijzeren gordijn tot de grens van de voormalige Sovjetunie, nu het Gemenebest van Onafhankelijke Staten, en bezette bovendien de drie Baltische staten. Poetin is oud genoeg om deze politiek nog te herkennen als de “Drang nach Osten”, Hitlers geopolitieke ambitie.

Ontwijk de censuur en blijf in contact! Schrijf u nu in voor de nieuwsbrief van de Blauwe Tijger!

Vanuit Poetins positie was ook het initiatief van de USA om in Syrië de Arabische lente te introduceren een poging om Rusland te beroven van een traditionele bondgenoot in het Midden-Oosten en, niet onbelangrijk, zijn marinebasis in de oostelijke Middellandse Zee. Afgezien daarvan, niemand die enigszins op de hoogte is van de politieke en etnische verhoudingen in Syrië kan geloofwaardig volhouden dat een alternatief voor Assad positief zou kunnen uitpakken voor de mensenrechten. Onder Assad kunnen Joden en Christenen hun godsdienst ongehinderd praktiseren en leven zij zonder als groep te worden gediscrimineerd.

Wat betreft de MH17 ramp, ook hier heeft het zijn nut een en ander te bezien in zijn actuele geopolitieke context: In februari 2014 werd de wettige regering van Oekraïne door een staatsgreep omvergeworpen en president Janoekovitsj afgezet. Janoekovitsj was gekozen met de uitgesproken steun van de etnisch Russische inwoners van de oostelijke regio’s en voerde een pro-Russisch beleid. De door de EU toegejuichte (en gesteunde?) staatsgreep resulteerde in een burgeroorlog met tot nog toe ca. 10.000 doden (waaronder de 298 MH17 slachtoffers) en ruim 1 miljoen ontheemden. In die oorlog steunt Rusland de etnisch Russische opstandelingen in de Donbass en de EU Oekraïne. Toen de MH17 het oostelijk deel van Oekraïne passeerde was daar een open oorlog gaande: Een deel van het Oekraïense leger was ingesloten en kon alleen vanuit de lucht bevoorraad worden. Acties om die bevoorrading te doen slagen dan wel uit te schakelen leidden tot een luchtoorlog op de route van de MH17 die natuurlijk aangepast had moeten worden. Hoe de MH17 precies verongelukte is nog altijd niet duidelijk. Het voor dat onderzoek samengestelde Joint Investigation Team (JIT) bestaat uit de ‘slachtofferlanden’ plus de burgeroorlog-partij Oekraïne, die informatie die raakt aan haar staatsveiligheid onder zich houden mag. De tegenpartij (de Donbass rebellen) is niet vertegenwoordigd en Rusland is van meet af aan aangewezen als schuldige partij. De idee dat de MH17-tragedie ook zonder sluitend bewijs persé verweten moet worden aan Rusland en vergolden dient met zware economische sancties lijkt de uitkomst van een nieuwe koude oorlogsdoctrine: Rusland de vijand van Europa.

Concluderend: Dat Trump zich soms gedraagt als een ketter binnen de Westerse diplomatieke orthodoxie kan – heel misschien – een aanzet geven tot een broodnodige detente in onze relatie met Rusland die door het boven geschetste beleid van EU en NATO in de afgelopen 30 jaar grondig is verpest.

(Verzonden aan het Financieele Dagblad dd. 24.07.2018; een reactie op Michèle de Waard’s column WERELDZAKEN in FD Weekend 21.07.2018)