Merkels opvolger wacht een explosieve erfenis

Merkel kocht de politieke stabiliteit van haar kanselierschap op kosten van een toekomst die nu langzaam aanbreekt.

Wie een persoon van dergelijke historische impact als Angela Merkel opvolgt, moet zich voorbereiden op een zware tijd. De manier waarop Merkel met de problemen van haar tijd omging, maakt het voor de toekomstige leider van de CDU bijzonder moeilijk.

Tijdbommen

Het was en is typisch voor de scheidende partijleidster en voorlopig nog bondskanselier om geen enkel probleem echt op te lossen. Steeds ging het haar er vooral om de negatieve uitwerking van een crisis op haar eigen machtspositie te verminderen. Maar niet om een optredend gevaar in de kern te bestrijden en zo duurzaam onschadelijk te maken. Zodoende laat Merkel voor haar opvolger een arsenaal van tijdbommen achter, die een voor een af zullen gaan.

Of het nu gaat om de Energiewende, de ‘euroredding’, het verval van de Bundeswehr, de uitdijende immigratie en de gevolgen daarvan, zoals de afbrokkelende binnenlandse veiligheid en een uit elkaar groeiende samenleving, een opgeblazen verzorgingsstaat (die ondanks stevige conjunctuur alleen in 2017 al twee keer zo snel groeide als de economie) of het eroderende partijensysteem na de trek naar links van de Unie van CDU en CSU. Alles waarmee de CDU-leidster haar land de afgelopen jaren opgezadeld heeft, zal zijn volle explosieve uitwerking pas na het tijdperk Merkel als CDU-leidster en bondskanselier ontvouwen. Pas dan zal deze karaktertrek van Merkels regeringsstijl zich volledig wreken.

‘Goede toekomst’ brokkelt

De vrouw die nu al meer dan 13 jaar aan het hoofd van de Duitse regering staat, heeft de problemen echter niet alleen voor zich uitgeschoven. Ze heeft ze op deze manier ook steeds ernstig vergroot. Maar in veel gevallen wel zonder dat haar tijdgenoten dit onmiddellijk merkten, zodat ze zich overwegend rustig en veilig voelden onder haar bewind.

Bij het slotstuk van het tijdperk Merkel begint de illusie van de “goede toekomst” die de vertrekkende CDU-leider de Duitsers een- en andermaal voorgespiegeld heeft, echter scheurtjes te vertonen. En dit zeker niet alleen ter zaken van asiel en immigratie, waar het verraderlijk goede gevoel al aanzienlijk omgeslagen is onder indruk van de dagelijkse realiteit. Eigenlijk failliete bedrijven en banken, die een vertraagd gevolg zijn van de ‘euroredding’ en het daarvoor afgedwongen nulrentebeleid, kunnen al heel snel een hausse in gang zetten die Duitsland en daarmee Europa economisch in zwaar weer zullen storten.

Daarmee zal ook een abrupt einde komen aan de (momenteel zeer ruime) financiële speelruimte van de Duitse staat. Hoe en waarmee dan al de opgespaarde problemen uit het Merkel-tijdperk opgelost moeten worden, staat in de sterren geschreven. Wie de partijleidster ook opvolgt, hij/zij zal de CDU juist in die toekomst moeten leiden op kosten waarvan de huidige bondskanselier de politieke stabiliteit van haar bewind gekocht heeft.