Meer nodig dan Bijbellezen in El Salvador

… Het drugsgeweld verplaatst zich van Colombia naar Midden-Amerika.
… Maar het indammen van de macht van drugsbendes gaat moeizaam in El Salvador.

De Latinobarometer 2009, een jaarlijks opinieonderzoek, geeft aan dat alleen de werkloosheid voor de Latijns-Amerikaanse bevolking een groter probleem is dan de criminaliteit. In de Midden-Amerikaanse landen Panama, Costa Rica, El Salvador en Guatemala is de onveiligheid zelfs de belangrijkste reden van zorg.

Het politieke geweld van de jaren tachtig in Midden-Amerika heeft plaatsgemaakt voor andere vormen van geweld. De regio bevindt zich midden op de route van de drugshandel, ingeklemd tussen Colombia en Mexico. De drugshandel veroorzaakt steeds meer criminaliteit en geweld, met name in de ‘noordelijke driehoek’ van Midden-Amerika, bestaande uit El Salvador, Guatemala en Honduras. Deze zone geldt als het meest onveilige gebied van de wereld, als het gaat om landen zonder gewapende conflicten.

De redelijk succesvolle strijd tegen de drugsmaffia in Colombia – onlangs heeft president Santos wederom een kopstuk van de rebellenbeweging FARC weten uit te schakelen – heeft ervoor gezorgd dat het centrum van de drugshandel zich heeft verplaatst naar Mexico. Dat land verkeert meer en meer in een staat van rechteloosheid, waarbij de drugsmaffia de politie en andere overheidsinstellingen infiltreert en waar corruptie, afpersingen, ontvoeringen en doodslag aan de orde van de dag zijn.

Bendes

Naast de negatieve gevolgen van drugshandel kennen deze landen het probleem van de maras (bendes) die de samenleving terroriseren. Volgens schattingen van het United Nations Office on Drugs and Crime waren er in 2007 in El Salvador een kleine 11.000 man lid van een mara, in Guatemala 14.000 en in Honduras 36.000.

Deze bendes zijn zo machtig dat ze in september gedurende 72 uur het openbaar vervoer in San Salvador hebben stilgelegd om druk uit te oefenen op de regering. Ook hebben de maras in San Salvador een avondklok ingesteld. Iedereen die na donker op straat komt, wordt geliquideerd.

El Salvador (zes miljoen inwoners) is op dit moment het meest gewelddadige land van Latijns-Amerika. Het land heeft een gemiddelde van twaalf moorden per dag, wat neerkomt op een moord om de twee uur.

Bijbellezen

In een poging bij te dragen aan oplossingen schreef het parlement van het Midden-Amerikaanse land een wet uit die dagelijks Bijbellezen op scholen verplicht stelt. Onder protest van veel kerkleiders die bezwaren hadden tegen ‘de politisering van de Bijbel’, sprak de linkse Salvadoraanse president Funes in juli hierover een veto uit.

Er is meer nodig om de criminaliteit tegen te gaan dan alleen Bijbellezen. Op 1 september dit jaar is een wet aangenomen die het lidmaatschap van maras strafbaar stelt. Deze wet geeft de overheid wettelijke middelen om de misdaad van deze bendes aan te pakken, nadat eerdere wetten in dezelfde geest ongrondwettelijk waren verklaard.

Ongehoorzaamheid

Er zijn geestelijk leiders in het land die een dieper probleem aanwijzen dan een discussie over beleid en wetgeving en zich zorgen maken over een schrijnend gebrek aan normen en waarden. In de samenleving is daarbij sprake van acceptatie van geweld, illegaliteit en corruptie. Ook de evangelische kerken, die in veel Midden-Amerikaanse landen meer dan veertig procent van de bevolking een plek geven, zijn tot dusver niet in staat geweest op dat vlak veranderingen te bewerkstelligen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in het Nederlands Dagblad van donderdag 25 november 2010.