Martin Schulz kan er ook niets aan doen

Iedereen valt over die arme Martin Schulz heen. Hij zou veel te lief zijn geweest voor Merkel in het ‘duel’ dat vorige week zondag op tv was, zou zich compleet hebben laten hullen in haar wolk van nietszeggend blabla. En bovendien veel te vaak instemmend geknikt hebben wanneer de bondskanselier haar gemeenplaatsen debiteerde. De uitdager had moeten knokken, echt knokken!

Ach, wat zijn we toch oneerlijk tegenover Schulz. Hoe zou iemand nu ineens moeten knokken, die met zijn 61 jaar nog nooit echt in de ring heeft gestaan? De arme drommel was burgemeester van Würselen, en dan nog in een tijd toen de echte beslissingen nog door een ambtenaar genomen werden, terwijl meneer de burgemeester zich met zijn gouden ambtsketen ‘onder de mensen’ begaf, toespraakjes hield en lintjes doorknipte. Dat is in Noord-Rijnland-Westfalen pas een paar jaar geleden veranderd. Sindsdien kiezen de burgers een voltijd-burgemeester, die ook echt aan de bak moet.

Als lintjesknipper klom hij in 1994 op naar het Europees Parlement, waarbij hij zijn onbezoldigde burgemeestersfunctie nog vier jaar aanhield – wat nog maar eens duidelijk maakt, hoe veeleisend die functie geweest moet zijn. Bij de EU zat hij in een ‘parlement’, waarvan zo’n 80 procent van de afgevaardigden over alle wezenlijke vraagstukken dezelfde mening is toegedaan en dat sowieso weinig te zeggen heeft. In onderling overleg worden daar posten en ambten verdeeld, waarbij Schulz met de post van voorzitter de vetste kluif heeft weten te bemachtigen.

Wat hij in zijn mooie, lange loopbaan echter nooit tegen is gekomen, dat is de keiharde strijd om macht en het realiseren van doelen die ‘politiek’ heet. En nu zou hij dat opeens moeten kunnen? Hoe dan? Zijn slotwoord bij het ‘tv-duel’ leek op een toespraak in het Europees Parlement, het gezwets dat we van Brussel gewend zijn. Daarbij laste de SPD-leider kunstmatige pauzes in die dermate lang waren, dat af en toe de vraag opkwam of de kandidaat soms voor de lopende camera het bewustzijn had verloren.

Wie is er nu schuldig aan deze ramp? Schulz in ieder geval niet, die kan niet beter, zoals we hebben kunnen zien. De SPD dan? Kun je ook niet zeggen. In principe was voor het Willy Brandt-huis ook wel duidelijk dat de SPD Merkel ditmaal sowieso nog niet zou verslaan. Voor de vorm moest men echter wel een of andere arme drommel de ring in sturen om de klappen op te vangen en uiteindelijk met de verantwoordelijkheid voor de nederlaag naar huis gestuurd te kunnen worden, zodat de echte SPD-partijbonzen ook na het onvermijdelijke fiasco onbeschadigd verder kunnen.

In een dergelijke val trapt natuurlijk alleen iemand, die niet alleen geen greintje verstand heeft van het werkelijke politieke bedrijf. Hij moet bovendien dermate van zichzelf overtuigd zijn, dat hij denkt alles te kunnen. Martin Schulz voldeed ook als geen ander aan deze tweede voorwaarde.

Individuele gevallen

Extra bemoeilijkend is daarbij dat Merkel van links nauwelijks vatbaar is voor aanvallen, aangezien ze iedere linkse eis op den duur overneemt en niet zelden overtreft. In het tv-‘debat’ viel dat bijzonder op toen de asielvloed ter sprake kwam. Toen streden beide ‘opponenten’ schouder aan schouder om de waarheid te verdoezelen. Of het nu ging om de uitzetting van uitgeprocedeerde asielzoekers, om de kwestie hoe van illegale immigranten die een bedreiging voor de openbare veiligheid vormen af te komen of wat Duitsland nu aanmoet met de honderdduizenden Syriërs die door gezinshereniging nog naar Duitsland zullen komen – het antwoord was bij beiden steeds hetzelfde: Dat moet “per geval bekeken” worden.

Men kan ieder politiek antwoord uit de weg gaan, door een verschijnsel voor te stellen als een verzameling incidenten die geen mens overziet. De vraag blijft dan echter wat dat nog met politiek te maken heeft. De politiek is immers geroepen om de richting voor het geheel van de samenleving te zoeken in plaats van slechts er bij te staan en ernaar te kijken. Doen Merkel en Schulz nog wel aan politiek?

Toch wel, maar het is een politiek die niet voor het grote publiek is, vandaar het verhullende geklets over “individuele gevallen”. De ongeoefende Schulz liet de kijker evenwel heel kort achter de coulissen kijken. Iemand die, zo stelde de SPD-kandidaat, al langer in Duitsland verblijft en “goed geïntegreerd” is, die moet je sowieso niet meer uitzetten. Aha: Het komt er dus maar op aan de procedure in al die “individuele gevallen” zo lang mogelijk te rekken en op enig moment voor “goed geïntegreerd” door te kunnen gaan. Dan doet het er niet meer toe of de persoon in kwestie werkelijk een vluchteling is of recht op asiel heeft of dat hij zonder papieren vanuit een veilige regio in overtreding van de wet is binnengekomen – hij kan blijven.

In die zin boekt Duitsland grote vooruitgang: In 2016 duurden asielprocedures in doorsnee nog goed zeven maanden, in het eerste kwartaal van 2017 daarentegen sleepten ze gemiddeld al 10,4 maanden voort en in het tweede kwartaal konden ze zowaar opgerekt worden tot gemiddeld 11,7 maanden. Aan kop gaan de hoogst individuele gevallen uit Congo Kinshasa, dossiers die in doorsnee bijna anderhalf jaar heen en weer worden geschoven tot een beslissing wordt genomen. Ruim tijd om een vrijwilligersfunctie in een kerkelijke gemeente, een lidmaatschap van een voetbalvereniging of een ander bewijs van “goede integratie” op te doen. Al wordt de Congo zo vredig en democratisch als Zwitserland, dat er vanuit Duitsland nog iemand naar uitgezet wordt kun je vergeten.

Grensbewaking

Dat is dus wat Merkel en Schulz verbergen in een wolk van “individuele gevallen”. Maar het gaat zelfs nog simplistischer. De CDU-leider warmde vorige week zondag haar oude stelling nog eens op, dat Duitsland zijn grenzen helemaal niet zou kunnen controleren. Ditmaal echter in iets gewijzigde vorm, namelijk met de veelzeggende toevoeging dat de Duitse grens 3000 kilometer lang is. Boodschap: te lang om effectief bewaakt te kunnen worden. Derhalve moet men de grensbewaking op Europese niveau organiseren, zo concludeerde Merkel. Een vreemde logica: Zijn de buitengrenzen van de EU dan korter dan die van Duitsland? Vanzelfsprekend niet.

Ook hier ging het weer om een afleidingsmanoeuvre. Voor het falen van nationale grenscontroles zou de bondskanselier immers verantwoordelijk gehouden kunnen worden. Hapert het echter in Griekenland, Italië of een ander buitenland, dan kan ze alles op de verantwoordelijken daar schuiven en frasen uitbraken als: “We voeren een intensieve dialoog met de regering in XY, om een oplossing voor het probleem dichterbij te brengen”, of iets van dien aard. Daarbij zullen de burgers dan weer eens aandachtig naar hun bondskanselier opkijken, hoe ze zich overal in de wijde wereld om de zorgen van de mensheid bekommert.

Niet alle Duitsers trappen echter in dergelijke doorzichtige opzetjes. Ook om die reden regende het kritiek op het harmonische optreden van Merkel en Schulz. Sommige commentatoren vatten het zelfs zo samen, dat de hele vertoning maar één partij geholpen had: de AfD. Die partij heeft in dit opzicht inderdaad niet te klagen. Nu schiet zelfs het stadsbestuur van Neurenberg de AfD te hulp, zij het onbedoeld. Neurenberg wil een optreden van AfD-lijsttrekker Alexander Gauland verhinderen vanwege zijn uitspraken over staatssecretaris Özoguz, waarin hij het woord “entsorgen” gebruikte, dat normaliter betrekking heeft op afval. De verontwaardiging is echter selectief, aangezien dit woord in overdrachtelijke zin al jaren door allerhande politici en media gebruikt wordt met betrekking tot personen. In het geval van Gauland moet het echter het voorwendsel zijn om hem de toegang tot een locatie in Neurenberg te ontzeggen. Als je niet wist hoe klein de campagnekas van een kleine, jonge partij als de AfD is, zou je kunnen denken dat de partij de stad ervoor betaald heeft.