Kernoorlog met Rusland, is dat wat we willen?

De demonisering van Vladimir Poetin doet denken aan die van Saddam Hoessein in de aanloop naar de Irakoorlog. De gevolgen kunnen vele malen rampzaliger zijn.

“Poetin is een dictator, een maffioso, een KGB’er, een homohater, een tweede Hitler, een oligarch.” “Hij stookt in Oekraïne.” “Hij heeft MH17 neergehaald.” “Hij wil de Sovjet-Unie in ere herstellen.” “Hij duldt geen tegenspraak, vermoordt critici.”

Zomaar wat lezersreacties op de websites en discussiefora van onze landelijke media. Het zijn begrijpelijke uitingen van verontwaardiging. Dagelijks vertellen de media ons hoe in- en inslecht Poetin is, en dat we ons over hem grote zorgen moeten maken. Zelfs meer nog dan over ISIS. In de woorden van Volkskrant-columnist Dirk Jan van Baar: “Poetin is veel gevaarlijker en doortrapter dan de fantasten van ISIS, die door hun redeloze geweld uiteindelijk vooral zichzelf nekken.”

Mensen die vraagtekens zetten bij deze en andere uitspraken, of daarin op zijn minst enige nuance willen aanbrengen, worden weggezet als Putinversteher of Kremlintrollen. Hun wordt de microfoon ontnomen, Zoals Stephen Cohen is overkomen, Amerika’s meest vooraanstaande Ruslanddeskundige, die al sinds de jaren zestig in kranten als The New York Times, Wallstreet Journal en The Washington Post zijn licht laat schijnen over het land en diens leiders. Sinds Cohen een visie heeft op de crisis in Oekraïne die afwijkt van de leidende verhaallijn, wordt hij gebannen uit de kolommen van de Amerikaanse kranten. Cohen hierover: “Ik heb dit nog niet eerder meegemaakt in Amerika. Amerikaanse kranten hielden van controverse.”

Saddam Hoessein
Het is een onheilspellende ontwikkeling, die doet denken aan de dagen voorafgaand aan de Irakoorlog van 2003-2011. Dagelijks meldden de media ons wat een schurk die Saddam Hoessein was. Dat hij zijn eigen volk uitmoordde, dat hij in het bezit was van massavernietigingswapens waarmee hij de Europese hoofdsteden kon bereiken, dat hij onder één hoedje speelde met Twin Towers-aanvaller Osama Bin Laden en dat zijn soldaten baby’s hadden gedood in een ziekenhuis in Koeweit. Er waren journalisten, wapeninspecteurs en politici die deze en andere beweringen afdeden als lariekoek, en die bovendien waarschuwden voor een burgeroorlog en andere ongewenste effecten van de aanstaande invasie. Maar hen werd geen enkele toegang geboden tot de media of ze werden er van beschuldigd een dictator in bescherming te nemen en onpatriottisch te zijn. En dus konden de autoriteiten, in de VS, maar ook hier in Nederland, volledig los gaan, op geen enkele manier gehinderd door volksvertegenwoordigers, journalisten of burgers. Mensen stonden bijkans te applaudisseren toen de eerste ‘shock and awe’-bommen insloegen op Bagdad. Met alle gevolgen van dien. Honderdduizenden doden in Irak, nog veel meer vluchtelingen, de ene dictator (Nour al-Maliki) die voor de andere (Saddam Hoessein) in de plaats kwam, een bloedige burgeroorlog, en als klap op de vuurpijl de opkomst van terreurbeweging ISIS, die gedijde op de chaos die de Amerikanen en hun bondgenoten in het land hadden aangericht.

Nucleaire dreiging
Is dit wat we willen? Straks met Rusland? Dat we staan te juichen als de eerste gevechten uitbreken tussen NAVO-troepen en het Russische leger? De gevolgen zouden voor ons in Europa vele malen rampzaliger kunnen zijn dan die van de Amerikaanse aanval op Irak. Want anders dan Saddam Hoessein beschikt Vladimir Poetin wél over massavernietigingswapens. Die zal hij gebruiken ook, mocht dit nodig zijn ter verdediging van zijn land. De Russische bommenwerpers en marineschepen die al diverse malen onze kustlijn bezochten, zouden wat dat betreft een waarschuwing moeten zijn. Of anders wel Poetins recente bekentenis dat Rusland tijdens het hoogtepunt van de crisis in Oekraïne haar nucleaire arsenaal op scherp heeft gezet.

Moeten we dus de Russen hun gang laten gaan, in de hoop dat ze ons met rust laten? En moeten we het maar door de vingers zien dat ze in Rusland een andere kijk hebben op de mensenrechten dan in polderend Nederland? Zeker niet. We moeten ons defensiematerieel zeker niet bij het grof vuil zetten. En mensenrechtenschendingen moeten we uiteraard altijd scherp veroordelen, zowel die in Rusland, als elders in de wereld.

Gekaufte Journalisten
Maar in de eerste plaats moeten we ons niet gek laten maken door oorlogshitsers van het militair-industrieel complex en hun handlangers in de media. In ons land en andere westerse landen bestaat er een innige band tussen vooraanstaande journalisten en NAVO-lobbyorganisaties als de Atlantische Commissie, Atlantik-Brücke en German Marshall Fund. De Duitse journalist Udo Ulfkotte heeft hierover een boekje opengedaan. Zijn pennenvrucht Gekaufte Journalisten is een bestseller in Duitsland, en verschijnt later dit jaar in een Nederlandse vertaling. “Als je eenmaal in zo’n netwerk zit, dan raak je bevriend met Amerikanen die zorgvuldig voorgeselecteerd zijn”, zegt Ulfkotte over de tijd waarin hij schreef voor de Frankfurter Allgemeine Zeitung en ingelijfd was door het German Marshall Fund of the United States. “Voordat ik er erg in had, zag ik in de krant artikelen verschijnen waar mijn naam boven stond, maar die waren geschreven door agenten van inlichtingendiensten.”

Ook in Nederland zijn veel journalisten goed bekend met de atlantische genootschappen. Ze zijn er lid van, schrijven artikelen voor de bijbehorende clubbladen, modereren paneldiscussies, krijgen snoepreisjes aangeboden, etcetera. Alle Nederlands media van belang, NOS, RTL, Telegraaf, Volkskrant, NRC Handelsblad, Elsevier, Vrij Nederland, Groene Amsterdammer, hebben wel een aantal van dergelijke journalisten in dienst. Het leidt, in Nederland, maar ook in andere westerse landen, tot een permanente stroom van berichten die een beeld bevestigen van Rusland als schurkenstaat en de VS en NAVO als edelmoedige strijders voor de vrijheid. Het nieuws wordt soms dusdanig gemanipuleerd dat de media er zelf niet omheen kunnen hierover te berichten. Zoals in het geval van het bericht van het NOS-Journaal over Poetin die zogenaamd geen antwoord wilde geven op lastige vragen over de neergeschoten MH17.

Maar uiteraard zijn niet alle journalisten te kwader trouw. Sommigen lijken zich er niet van bewust dat hun kijk op de wereldpolitiek grotendeels gevormd worden door de informatie die de NAVO aanreikt, en de op de VS gerichte netwerken waarin ze verkeren. De atlantische organisaties hebben geen Russische tegenhanger. Als westerse journalisten snoepreisjes krijgen aangeboden, dan leiden die vrijwel nooit naar Moskou, maar wel heel vaak naar Brussel, waar het NAVO-hoofdkwartier zit, of naar Washington, de grootste financier van de NAVO.

Voor ingewijden is al heel lang duidelijk dat de informatie van de NAVO over Rusland en Oekraïne niet altijd klopt. maar we zouden dit allemaal kunnen weten sinds de Duitse overheid de NAVO heeft beschuldigd van ‘gevaarlijke propaganda’. We kunnen er veilig van uitgaan dat er tenminste een kern van waarheid zit in de beschuldiging van de Duitsers. Zij baseren zich op de bevindingen van hun eigen Bundesnachrichtendienst en zullen niet snel een dergelijke forse uitspraak doen als ze niet heel zeker zijn van hun zaak.

Gorbatsjov
Van hun kant worden de Russen ook bestookt met propaganda, door hun eigen overheid nog wel. Maar het neemt niet weg dat ze zich terecht al heel lang zorgen maken over wat zich ten westen van hun land afspeelt. In 1991 hief hun president Michail Gorbatsjov het Warschau Pact op, het Russische equivalent van de NAVO. Er gebeurde vervolgens niet wat hij verwachtte. De NAVO bleef voortbestaan, ja, breidde zich zelfs uit naar het oosten. Dit tegen de in 1990 met Gorbatsjov gemaakte afspraak in dat de NAVO niet zou opschuiven voorbij West-Berlijn. Inmiddels zijn negen voormalige oostblokstaten toegetreden tot de NAVO, alsook drie landen die deel uitmaakten van de Sovjet-Unie, de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen, die direct grenzen aan Rusland.

Alle spanningen tussen Rusland en de NAVO komen samen in Oekraïne. Veel Russische maar ook westerse commentatoren leggen de oorzaak van de crisis in Oekraïne bij de NAVO en de EU die zich Oekraïne wilden toe-eigenen, geen enkele rekening houdend met de aanwezigheid van de Russische Zwarte Zeevloot op de Krim en de etnische spanningen tussen Russen en niet-Russen in het land. Ook al niet bevorderlijk voor de verhoudingen tussen Rusland en het Westen: Wij steunen een regering die, bij monde van premier Arseniy Jatsenjoek, de etnische Russen in Oekraïne uitmaakt voor ‘untermenschen’ en we financieren het Oekraïense leger, dat deels bestaat uit onderdelen als het Azov-bataljon dat openlijk neo-nazistisch is.

Star Wars
Maar misschien wel het meest bedreigende voor de Russen, en eigenlijk voor ons allemaal, en volkomen onderbelicht in de westerse media: de NAVO bouwt aan de oostgrenzen van het bondgenootschap aan een ‘schild’ dat vijandelijke raketten moet onderscheppen, het door de voormalige Amerikaanse president Ronald Reagan aangekondigde ‘Star Wars’-project, inmiddels ‘Active Layered Theatre Ballistic Missile Defence‘ geheten. Volgens de NAVO is dit raketschild niet gericht tegen de Russen, maar de Russen zien dit zelf anders. En niet ten onrechte. Volgens Paul Graig Roberts, die onder Ronald Reagan diende als staatssecretaris van Financiën, wordt in Washington serieus nagedacht over een ‘preventieve nucleaire aanval’ op Rusland, die zo vernietigend is, dat de Russen niet de kans krijgen terug te slaan. De Amerikanen zouden nooit op deze gedachte zijn gekomen als ze zich niet veilig hadden gewaand achter het raketschild dat ze in NAVO-verband hebben opgetrokken. Het gevaarlijke is: het raketschild dreigt een einde te maken aan het mechanisme van ‘wederzijdse afschrikking’, dat tijdens de Koude Oorlog de beide machtsblokken weerhield van het gebruik van de atoombom. En volgens medicus Steven Starr lijkt in de hoogste regionen van de Amerikaanse en Russische politiek het besef te zijn verdwenen dat elke nucleaire oorlog, zelfs één waarbij de Russen niet of beperkt terugslaan, ons allemaal de das zal omdoen. Als slechts één procent van alle nucleaire wapens wordt ingezet, dan zal dit de aarde onbewoonbaar maken voor de mensheid en de meeste diersoorten.

Wankele vrede
Hoe zou de wereld er hebben uitgezien als de NAVO tegelijk met het Warschau Pact was begraven? Waarschijnlijk een stuk ontspannener. Althans, in ons ‘Gemeenschappelijk Europees Huis’, zoals Michail Gorbatsjov het zo mooi noemde.

Bij historici zo goed als onbekend: in 1991 diende de opvolger van Gorbatsjov, Boris Jeltsin, een verzoek in voor het NAVO-lidmaatschap. Daar wisten ze bij de NAVO even geen raad mee. Het Russische verzoek verdween in een bureaulade. En dansbeer Jeltsin verdween acht jaar later van het toneel, om plaats te maken voor tsaar Poetin.

Intussen is er, met dank aan de Franse president en de Duitse bondskanselier, in Minsk, Wit-Rusland, een vredesakkoord gesloten over Oekraïne. De vrede houdt aardig stand, maar de Amerikanen lijken er alles aan te doen het vuurtje weer op te stoken. Niet alleen verspreiden ze via de NAVO ‘gevaarlijke propaganda’. Ze hebben aangekondigd troepen naar Kiev te sturen, naar eigen zeggen om het Oekraïnse leger te trainen. De 3000 vechtjassen en 750 tanks die Washington deze maand naar de Baltische staten heeft gestuurd, zorgen ook al niet voor een ontspannen situatie.

Zou het kunnen dat het gevaar niet komt van de Russen, maar van ons?

De Eerste Koude Oorlog eindigde in een vreugdedans op de Berlijnse Muur, zonder dat er een schot gelost was. Het is niet gezegd dat de Tweede Koude Oorlog eenzelfde fortuinlijke afloop zal hebben. Laten we vooral het hoofd koel houden, en ons niet gek laten maken door de oorlogshitsers en hun handlangers in de media.