Jordanië krijgt sleutelrol in Trumps Midden-Oosten-beleid

Wie kijkt naar het lijstje staatshoofden en regeringsleiders die Donald Trump ontvangen heeft, valt op dat hij al in zijn tweede week als president een ontmoeting had met koning Abdallah II van Jordanië. Daarvoor had Trump weliswaar reeds met de Israëlische regeringsleider Netanyahu getelefoneerd, maar Jordanië komt onder Trump een belangrijke rol toe.

Het kleine maar relatief stabiele koninkrijk kan zowel met het oog op de Palestijnse kwestie een belangrijkere rol gaan spelen dan voorheen als ook in de strijd tegen de islamistische terreur in Syrië en Irak.

In de eerste plaats ging het bij het bezoek van koning Abdallah aan de Verenigde Staten om de economische en politieke stabilisatie van het Hasjemitische koninkrijk. Trump had tijdens zijn campagne al aangekondigd, dat hij geen aanhanger van de twee-statenoplossing voor de Palestijnse kwestie is.  Het heropleven van een Jordaanse rol in de toekomst van de westelijke Jordaanoever verdient in deze visie de voorkeur boven de huidige internationale fixatie op het concept van een Palestijnse staat, waarvan de grenzen met Israël berusten op de grenslijnen van 1967.

Naast een gesprek met Donald Trump, had de Jordaanse koning ook gesprekken met vice-president Pence, de ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken, Mattis en Tillerson, en met Trumps National Security Advisor luit.-gen. b.d. Michael Flynn (foto).

Een nieuwe Palestijnse staat zou in de huidige islamitische conjunctuur van de grotere regio een strategische bedreiging voor alle staten in de regio zijn, met inbegrip van Jordanië, zo is de gedachte in Washington. De vrees is namelijk dat een Palestijnse staat op de westelijke Jordaanoever in handen van Hamas zou vallen, waarbij men zegt te vrezen voor Iran. Hieruit blijkt dat Trumps adviseurs ofwel slecht op de hoogte zijn van de verhoudingen dan wel hem bewust verkeerd voorlichten. Op zijn laatst sinds de soennitische Hamas ervoor koos om niet de Syrische regering onder Assad, maar de soennitische rebellen tégen Assad te steunen, zijn de relaties tussen Hamas en Iran bekoeld. Hamas onderhoudt daarentegen wel warme banden met de regeringen van Saoedi-Arabië en Qatar. Dat Hamas op de Gazastrook inmiddels te maken heeft met oppositie van ‘Islamitische Staat’, zoals de protesten van de laatste weken laten zien, roept overigens de vraag op, of de partij wel op het juiste paard gewed heeft.

Hoewel Jordanië sinds de Oslo-akkoorden een twee-statenoplossing voor Palestina accepteert, zijn er aanwijzingen dat het Hasjemitische koninkrijk flexibel is en open staat voor andere potentiële oplossingen. Jordanië heeft sinds het afzien van zijn aanspraak op de westelijke Jordaanoever 25 jaar geleden zijn grondwet van 1952, waarin sprake is van een koninkrijk op de beide oevers van de Jordaan, niet gewijzigd. Ook geldt Jordanië nog altijd als hoeder van de islamitische heilige plaatsen in Jeruzalem.