G7 wordt geen G8: Heiko Maas breekt met Ostpolitik SPD

Sinds 2014 is Rusland uit de groep van de leidende industriële staten gezet. De G8 werd weer G7. De nieuwe Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas (SPD) wijst de roep vanuit het Duitse bedrijfsleven om een terugkeer naar de G8 resoluut af. Het kwam hem op veel kritiek te staan, ook van partijgenoten.

Zijn partijgenoot en voorganger als minister van Buitenlandse Zaken, Sigmar Gabriel had zich recent nog uitgesproken voor het zoeken van toenadering tot Rusland. Ook politici van de liberale FDP en de socialistische partij Die Linke hadden zich ervoor uitgesproken de Russische president Vladimir Poetin voor de top van de Groep in juni in Canada uit te nodigen.

“Als het Westen het echt serieus meent, dat het weer een constructieve dialoog wil aangaan, dan zou dit de geschikte gelegenheid zijn. De G7 zou weer G8 moeten worden”, stelde de fractievoorzitter van Die Linke Sahra Wagenknecht.

De liberale politicus Alexander Graf Lambsdorff liet zich weliswaar terughoudender uit, wil Rusland echter ook beslist weer aan de onderhandelingstafel terughalen: “Het is zinvol de dialoog met Rusland vaste vorm te geven en beter te structureren. Daarvoor zou de G7+1 het juiste format zijn”, aldus de vice-voorzitter van de FDP-fractie in de Bondsdag tegenover dagblad Die Welt.

De Frankfurter Allgemeine Zeitung had eerder bericht dat Maas partijintern de verantwoordelijkheid voor de Ostpolitik uit handen genomen zou kunnen worden. Dat zou een forse inperking van zijn bevoegdheden zijn. Maas wil echter met de traditionele Ostpolitik van de SPD breken en dat roept veel weerstand op binnen de partij, schreef de krant onder verwijzing naar partij- en fractieleiding: “Voor deze koers heeft hij niet de steun van de meerderheid.”

Achim Post, vice-voorzitter van de SPD-fractie in de Bondsdag en voorzitter van de invloedrijke delegatie uit Noord-Rijnland-Westfalen uitte tegenover het dagblad Tagesspiegel scherpe kritiek op het plan van Maas om Rusland weg te houden van de onderhandelingstafel: “Ik vind deze benadering niet doelmatig.” De verhouding met Rusland is op het moment zonder twijfel moeilijk en gespannen, aldus Post, maar daarom “hebben we juist nu formats voor dialoog en diplomatie, in plaats van uitsluiting en retorische krachtmetingen, nodig”.

Kritiek kwam er niet alleen uit de Bondsdag-fractie van de SPD, maar ook uit de deelstaten. Zo onderstreepten de premiers van Nedersaksen, Mecklenburg-Voor-Pommeren en Brandenburg, Stephan Weil, Manuela Schwesig en Dietmar Woidke, dat zij vast willen houden aan de ontspanningspolitiek uit de tijd van Willy Brandt en Egon Bahr. “De SPD hecht aan een goede verhouding met Rusland. Dat sinds lang onze opstelling en komt overeen met hoe de overgrote meerderheid van onze leden en ook onze kiezers tegen de zaak aan kijkt”, stelde Weil.

Partijleider Andrea Nahles probeerde daarentegen weinig overtuigend de beide kampen met elkaar te verzoenen. Steun kreeg Maas alleen vanuit Frankrijk en Oekraïne. Zo sprak ook de Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian (ex-PS) zich tegen het uitnodigen van Rusland op de G7-top in Canada uit. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Pavlo Klimkin was, weinig verrassend, vol lof over de houding van Maas: “Ik waardeer zijn opstelling zeer.”