Na tien jaar in de Beierse landdag willen de Freie Wähler eindelijk meeregeren. De partij leeft van de populariteit van hun leider Hubert Aiwanger, die zowel met de CSU als de AfD concurreert.
In de verkiezingen van 2008 kwamen de Freie Wähler met 10,2 procent van de stemmen voor het eerst in de Beierse landdag om daar na CSU en SPD de op twee na grootste fractie te vormen. In 2013 behielden de Freie Wähler hun derde plaats met negen procent van de stemmen. “We zijn een campagnepartij”, zegt Aiwanger en verklaart dat zijn partij ditmaal “de SPD in zal halen en voor de AfD zal eindigen”.
Aiwanger
Dat de AfD momenteel tussen de tien en veertien procent staat in de Beierse peilingen, wat duidelijk onder de federale doorsnee ligt, hangt ook met de populariteit van Aiwanger samen. In het begin van de campagne leek het nog dat de Freie Wähler moesten vrezen de kiesdrempel niet te halen. Maar de Freie Wähler hebben het voordeel dat ze sterk geworteld zijn in de Beierse regio en daardoor erg zichtbaar zijn in de campagne. De recente goede peilingen brengen Aiwanger ertoe nog een tandje bij te zetten.
Hij denkt nu hardop na over deelname aan de deelstaatregering: “We zullen goedschiks of kwaadschiks moeten proberen bij de CSU te redden wat er nog te redden valt. En ze tot een koerscorrectie moeten dwingen.” De CSU krijgt eventuele steun namelijk niet voor niets. “Ik zie er niets in om de stijgbeugelhouder van de CSU te worden. Als we aan een coalitie deelnemen, dan geven wij die de sporen”, aldus Aiwanger tegenover de Augsburger Allgemeine.
No-nonsense
De Freie Wähler, die hun kracht putten uit hun aanwezigheid in de gemeentepolitiek in vrijwel geheel Beieren, zijn ideologisch moeilijk te plaatsen. Als “verstandig conservatief midden” presenteert Aiwanger zijn partij graag. ‘We hitsen niet op, maar we praten de zaken ook niet goed”, zegt hij over het asielbeleid. “Wie hier naartoe komt, moet zich nuttig maken. En wie ons teistert, die sturen we weer terug.” Integratiecursussen noemt hij “sociaal-romantische prietpraat” die de gastarbeiders in de jaren ’60 ook niet nodig hadden.
Een sterk resultaat in Beieren zou de discussie weer op kunnen doen laaien over de vraag of de Freie Wähler ook in de rest van Duitsland meer aan de weg zouden moeten timmeren. Begin 2013 trad de partij samen met de latere AfD-oprichter Bernd Lucke aan voor de landdag-verkiezingen in Nedersaksen. Destijds was gematigde kritiek op het eurobeleid een belangrijk thema. Na een slecht resultaat besloot Aiwanger zich echter maar weer op Beieren te concentreren.
De tot nu toe in Beieren alleen regerende CSU houdt Aiwanger zodoende voor een lichtmatroos. De Freie Wähler zijn volgens de christelijk-socialen “een eenmanspartij zonder politiek kompas. Ze vormen coalities met wie maar wil, links en rechts. Ze beloven van alles, zonder te zeggen hoe ze het denken te gaan betalen”, zo heet het in het door de CSU uitgebrachte tijdschrift Bayern Kurier. In werkelijkheid zou het om een partij van “Freibier-Wähler” gaan.