Fillon, Juppé, Paus Franciscus en het spook van extreem-rechts

Jonathan van Tongeren schreef 21 november naar aanleiding van de voorverkiezingen voor het lijsttrekkerschap voor Les Républicains in Frankrijk: “De centrumrechtse kiezers hebben nu in de tweede ronde een heldere keuze voorliggen: Een keuze tussen de linksere, eurofiele Juppé en de rechtsere, gematigd eurokritische Fillon.” Ter aanvulling schets ik hieronder een aantal typerende campagne-schermutselingen.

Fillon en de Pro-life beweging
Twee dagen na de eerste ronde van de voorverkiezingen wees Juppé er op dat Fillon gesteund wordt door Sens Commun, een beweging binnen Les Républicains, nauw verwant aan de Manif Pour Tous, de organisatie die de grote betogingen tegen het homohuwelijk organiseert. “Sens Commun is een beweging met extreem conservatieve en traditionalistische ideeën”, aldus Juppé. “Ik zeg ronduit dat abortus een fundamenteel recht is van vrouwen. Waar staat Fillon in dezen?”

In juni dit jaar sprak Fillon op een bijeenkomst van Sens Commun waarin hij stelde “op filosofisch vlak en op basis van mijn persoonlijk geloof” abortus niet te kunnen accepteren. Met het oog op het algemeen belang is hij echter niet van plan aan de wet die abortus legaliseerde (Loi Veil) te tornen.

De reden dat Fillon gesteund wordt door Sens Commun is omdat hij als enige kandidaat de Wet Taubira, die het homohuwelijk legaliseerde, wil veranderen op het punt van de volledige adoptie van kinderen door homostellen (behalve de christendemocraat Jean-Frédéric Poisson, die de wet geheel wilde terugdraaien, maar om te beginnen geringere steun had, red.).

De huidige wet houdt geen rekening met de biologische ouders. De burgerlijke stand registreert slechts de namen van de officiële ouders: een kind kan dus twee vaders of twee moeders hebben. Fillon, en met hem Sens Commun wil dat de Burgelijke stand de biologische vader èn moeder registreert.

De homobeweging ziet dit als een drempel voor de volledige erkenning van het homo-huwelijk. De LGBT- beweging heeft al aangegeven en opgeroepen tegen Fillon te stemmen zondag.

Fillon, Juppé en het katholicisme
De oproep van Juppé ging gepaard met een opmerkelijke verwijzing naar de huidige paus: “Ik zeg tegen mijn medegelovigen dat ik dichter bij paus Franciscus sta dan bij La Manif Pour Tous !” Dit is een ongekende retoriek in Frankrijk, dat het beginsel van de laïcité altijd zo hoog in het vaandel heeft.

Terwijl Juppé zich een “atheïst van katholieke cultuur” noemt, gaat Fillon ieder jaar op retraite in het klooster van Solesmes.

Rechts? Hoe en wanneer?

De radicaal-rechtse en voormalig adviseur van Sarkozy Patrick Buisson spreekt met de doorbraak van Fillon van een opkomst van een conservatieve revolutie.

Tussen de 10% tot 15% van de stemmers van de eerste ronde verklaarden “links” te zijn, en normaliter socialistisch of communistisch te stemmen. Zij stemden met name in de hoop dat Sarkozy niet verkozen zou worden. Sommigen van hen beklagen zich nu echter dat de keuze nu nog erger is: “Bij de eerste ronde hadden we de keus tussen een liberaal en en rechtsextremist. Nu hebben we een conservatieve katholiek!”.

Ter anekdote was uitgerekend Juppé in de jaren ’80 en ’90 zeer actief in rechtsradicale kringen. Zo was hij zeer actief bij de Club de l’Horloge, die openlijk verregaande samenwerking met het Front National voorstond en sprak hij met name over onderwerpen als nationale identiteit, soevereiniteit van het volk en economische vrijheid. Sterker nog: in 1990 presenteerde hij een program met zijn partij, dat bijna identiek is aan het huidige partijprogramma van het Front National: sluiten van de grenzen, geen sociale voorzieningen voor buitenlanders, onverzoenlijkheid tussen de islam en de Republiek. In 2014 werd hij aan deze zaken herinnerd. Hij gaf slechts aan deze te zijn vergeten en er niet meer achter te staan.

Ten slotte stipte Jonathan van Tongeren de verhouding tussen Poetin en Fillon aan. Terwijl Fillon in het debat van 24 november duidelijk aangaf dat hij niet de steun van Poetin zoekt maar wel een andere verstandhouding, heeft Poetin zeer flatteuze woorden over Fillon gesproken: “Fillon onderscheidt zich sterk van de andere politici op de wereld… Hij is zeer bedreven, een gedreven onderhandelaar en een integere man.”

Naar alle verwachting zal Fillon de kandidaat van Les Républicains worden. Tot nu toe voorspellen alle peilingen dat Marine Le Pen door zal gaan naar de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Naar alle waarschijnlijkheid zal deze verkiezing zich dus afspelen tussen Fillon en Le Pen.

Sommige rechtsradicale groeperingen zien echter liever Juppé tegenover Le Pen, omdat Marine in deze configuratie zeker meer stemmen zal aantrekken. Deze kans is echter klein, de prognoses voorspellen een overwinning van de voorverkiezingen van 65% voor Fillon tegenover Juppé.