Duitsland profiteert niet van de euro

Dit voorjaar werd onder leiding van de econoom Bernd Lucke in Duitsland een nieuwe eurokritische partij ‘Alternative für Deutschland’ opgericht om aan de verkiezingen voor de bondsdag in september deel te nemen. De partij maakte een snelle groei van het ledenaantal door en  wist doorlopend media-aandacht te krijgen. Ongeveer rond dezelfde tijd bracht het conservatieve Institut für Staatspolitik een studie uit naar de gevolgen van de euro voor Duitsland. Het voorwoord van de brochure zegt het zo:

„Er is haast geen ander land in de Europese Unie dat zo van de euro profiteert als Duitsland.” Dat stelt bondskanselier Angela Merkel althans en met haar de hele politieke elite van het land. Dit paradigma van de Duitse financiële en economische politiek wordt alleen kritisch bevraagd door de uiterste flanken van het politieke spectrum. In het brede midden is echter een messianische oplading van de euro gemeengoed geworden, die aan haar redding het lot van Europa, ja zelfs de doorslaggevende rol inzake oorlog en vrede verbindt.

Deze morele en emotionele oplading van deze kwestie is ondanks de daadwerkelijke betekenis op generlei wijze gerechtvaardigd. Vrede en welvaart ontwikkelden zich in Europa decennia lang uitstekend zonder de euro. Niets wijst er op dat deze positieve ontwikkeling zich zonder de euro drastisch gewijzigd zou hebben. In tegendeel, het zijn juist de conflicten naar aanleiding van de ‘euroredding’, waardoor ressentimenten waarvan men aannam dat ze reeds lang overwonnen waren en zorgvuldig bedekte onderscheiden tussen landen weer aan de dag traden.

Dat Duitsland bij uitstek van de euro zou profiteren, wordt niet toevallig steeds en luid herhaald op het moment dat steeds gigantischer reddingspakketten voor diverse landen en instellingen elkaar in hoog tempo opvolgen en Duitsland de grootste last te dragen heeft.  Hoewel deze enorme inzet van honderden miljarden euro’s tegelijkertijd als alternatiefloos wordt voorgesteld, moet bij de Duitse bevolking de indruk gewekt worden dat deze bedragen slechts een compensatie van het overgrote profijt dat Duitsland van de euro zou hebben.

De voorliggende studie laat echter zien dat het vermeende profijt van de euro voor Duitsland economisch niet aantoonbaar is. Wie aanneemt of zelf stelt dat Duitsland in het bijzonder profiteert van de euro, weet niet beter of hij liegt. Verder wordt aangetoond dat de ‘euroredding’ en zeker het ESM alles behalve alternatiefloos zijn. Het gaat veeleer om een bij uitstek politieke beslissing, of en in welke mate Duitsland zich in een pan-Europese aansprakelijkheidsgemeenschap begeeft.

Institut für Staatspolitik, Warum Deutschland nicht vom Euro profitiert. Volkswirtschaftliche Bilanz und politische Konsequenzen, (Steigra, 2013), 48 pagina’s, 5,- Euro.