Duitse CDU: Grotere rol nationale parlement in Europese besluitvorming

In een ontwerp voor een verkiezingsmanifest van de centrum-rechtse CDU van bondskanselier Angela Merkel wordt gepleit voor een grotere rol voor nationale parlementen in de besluitvorming van de Europese Unie. Dat meldt het Duitse dagblad Handelsblatt.

In het manifest is sprake van “een effectieve rem op regelgeving”. Het document wekt de indruk dat de Europese Commissie een EU-wetgeving zou moeten schrappen, wanneer een meerderheid van de nationale parlementen van mening is dat desbetreffende kwestie beter op nationaal of regionaal niveau geregeld kan worden. Dit is wat in het jargon bekend staat als een ‘rode-kaart-procedure’. Onder het huidige verdrag beschikken de nationale parlementen alleen over een zogenaamde gele kaart, waarmee de Europese Commissie slechts tot heroverweging gedwongen kan worden, maar dus ook kan besluiten om de wetgeving onveranderd door te zetten.

Eerder pleitte de Tweede Kamer er al voor de gele-kaart-procedure te vereenvoudigen en minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans pleitte ook min of meer voor een rode-kaart-procedure in een opiniestuk in de Financial Times.

De kandidatenlijst van de CDU voor het Europees Parlement wordt aangevoerd door David McAllister, gewezen premier van de deelstaat Nedersaksen.

Dat hier ook in de grootste Duitse partij serieus over nagedacht wordt is echter opmerkelijk. Het manifest stelt ook nog dat het terugvloeien van bevoegdheden van de EU naar nationale of regionale overheden mogelijk moet zijn. Dat is zo mogelijk nog opmerkelijk, gezien de taboesfeer die lange tijd bestond rond dergelijke onderwerpen in de Duitse politiek. De wijsheid van voortgaande Europese integratie mocht op geen enkele wijze ter discussie gesteld worden.

De voornemens in het ontwerp voor het verkiezingsmanifest van de CDU lijken dan ook mede ingegeven door de toenemende euroscepsis onder de Duitse bevolking. Deze euroscepsis vertaalt zich onder andere in de opkomst van de Alternative für Deutschland, die momenteel op 7% in de peilingen staat en daarmee ruimschoots over de kiesdrempel van 3% voor het Europees Parlement zou komen. De kiezers die overwegen op de AfD zijn echter maar het topje van de ijsberg. Andere partijen lijken zich dat goed te realiseren. Zo werd in de Beierse CSU een eurosceptische oudgediende als lid van het hoofdbestuur naar voren geschoven en heeft die partij geprobeerd een aantal ongevaarlijke eurokritische standpunten in te nemen.

Ook binnen de CDU lijkt er nu enige beweging te zitten in het ideologische vast houden aan de ‘steeds hechtere unie’. Het gaat overigens nog om een ontwerp, het kan dus nog gewijzigd worden. En papier is geduldig; in de komende verkiezingen voor het Europees Parlement zal de CDU pogen kiezers die een stem op de AfD overwegen vast te houden, maar in de bondsregering moeten CDU en CSU er met de SPD uit zien te komen. De kans dat de Duitse regering zich inzet voor een grotere rol voor nationale parlementen in de Europese besluitvorming is dus beperkt.