Dagboek van een galsteenkoliek – de zorg revisited

Beeld: Davide Heijmans/ portraitfactory.nl

Al weken heb ik koliekpijnen in de galblaas. Galstenen. Dyclofenac, oxycodon, pijn uitzitten en een week later hetzelfde gedoe. En de week daarna. Het ging dus niet vanzelf over. Huisarts bellen, ziekenhuis bellen. Twee weken later mocht ik op de afdeling chirurgie in Groningen komen.

Daar wacht vrolijk nieuws: galblaasoperaties hebben een wachttijd van 3-4 maanden. ‘Maar’, en de chirurg in opleiding lachte me bijna uit, ‘dat maakt niks uit, want uw verzekeraar vergoedt überhaupt niks meer dit jaar vanwege haar budgetplafond.’ Het wat? ‘Ja, dit ziekenhuis krijgt geen reguliere chirurgie meer vergoed dit jaar. Contractueel gedoe met de verzekeraar, maar ja, niks aan te doen.’

Ze konden me wel op de wachtlijst zetten.

Wachtlijst of budgetplafonds?

Ik was beduusd. Dus … ik betaal 12 maanden per jaar zorgverzekeringspremie, maar de verzekeraar bepaalt zelf hoeveel maanden ik per jaar zorg krijg? Ja. Of nog beter: verzekeraars weten begin januari al hoeveel ze gaan verdienen over 2023 omdat overstappen toch niet kan. Dus weten ze ook hoeveel van onze zorg ze in hun oneindige goedheid nog wel willen vergoeden.

Omgekeerd gezegd maakt het duidelijker: verzekeraars kunnen zelf al in januari bepalen hoeveel winst ze willen maken voor het komende jaar. Want een budgetplafond is een budgetplafond. En joh, als patiënten een grote bek opentrekken, koopt de verzekeraar voor nood wat extra zorg in bij een ziekenhuis ergens centraal in het land – voor de mondigste patiënten die de routes kennen. Maar dat gaat allemaal via achterkamertjes, de rest crepeert maar.

“Zorgverzekeraars bepalen zo zelf al

in januari hoeveel winst ze willen

maken voor het komende jaar”

Van mijn eigen huisarts kreeg ik de tip om via het Heelkunde Instituut Nederland een operatie aan te vragen, want daar is geen wachtlijst. Ik bel ze op en ik kon inderdaad de volgende week terecht. ‘Maar … u bent verzekerd bij FBTO, en wij hebben het budgetplafond bereikt.’ Ok, dus geen wachtlijst, maar wel direct plek om te opereren.

Ondertussen had ik ook al twee keer in de wachtrij bij FBTO gehangen en de tweede keer confronteerde ik hen: Ik kan volgende week terecht bij het HIN en ik wil dat jullie die operatie vergoeden.’ Nou meneer, we verbinden u even door met de afdeling zorgbemiddeling’.

Daar kon dat allemaal niet. ‘Maar we hebben wel extra galblaasoperaties ingekocht bij (…) in Amsterdam en dat duurt maximaal 6 weken.’

Ik overwoog of ik in mijn belabberde staat waar in ik me bevond de strijd aan wilde gaan met deze verzekeraar door ze simpelweg achteraf de factuur van het HIN op te sturen. Of toch die vier weken extra pijn en werkeloosheid accepteren?

‘U moet u door uw huisarts laten verwijzen onder vermelding van zorgbemiddeling.’ Ik heb het uiteindelijk gedaan. Aan het einde van de volgende dag belde de huisarts me op met de mededeling dat de verwijzing was afgewezen door het ziekenhuis omdat de aanrijtijd Groningen-Amsterdam te lang is. Ik was terug bij af en kreeg van hem een lijst ziekenhuizen waar ik kon informeren naar de wachtlijst.

Routes kennen

De volgende ochtend eerst maar met FBTO gebeld. Dit spelletje is niet míjn taak. Op haar twitterkanaal publiceerde de Blauwe Tijger een draad met de bizarre ontwikkelingen rond deze casus. Ik wil geholpen worden en kan geholpen worden en FBTO regelt het maar. Na mijn telefoongesprek gaat alles ineens heel snel. Het ziekenhuis belde me binnen twee uur terug met het verzoek de volgende dag onderzocht te worden en binnen twee weken onder het mes te kunnen. De rollercoaster van emoties eisen zijn tol, net als de koliek zelf. Ik ben uitgeput.

Het vooruitzicht om niet volstrekt nodeloos tot januari te hoeven wachten, is fijn. Ik kan namelijk niks. Drie maanden morfine betekent drie maanden lang de Blauwe Tijger sluiten terwijl de kosten doorlopen en hoe lang is het daarna herstel en afkicken? Als we dan nog niet failliet zijn, weet ik het ook niet meer …

Het dieperliggende probleem blijft me bezighouden. De verzekeraar in kwestie is Achmea, koepel van onder meer Zilveren Kruis en FBTO.

Nu kan iets in mijn optiek ofwel waar zijn ofwel niet waar. Dus het kan niet zo zijn er budgetplafonds zijn, terwijl er wel zorg is. Of dat we moeten dansen naar de pijpen van verzekeraars om nog überhaupt zorg te krijgen.

Elke huisarts, telefoniste en assistente die ik de afgelopen weken sprak, vertelde me uit zichzelf dat ze meerdere schrijnende gevallen per dag aan de telefoon krijgen en er helaas niks aan kunnen doen. Lees: er zijn onnoemelijk veel mensen die vanaf juni, juli, augustus of wanneer het budget ‘op is’, geen zorg meer krijgen, ook al is die zorg er gewoon.

Bewust de zorgvraag remmen?

Verzekeraars bouwen remmingsmechanismen in om zoveel mogelijk zorg uit te stellen naar het nieuwe jaar. Het systeem is niet overbelast, de verzekeraars zijn het probleem. Patiënten zijn de klos, ondernemers gaan failliet, gezinnen worden zwaar overbelast. Patiënten komen uiteindelijk veel te laat en – verslaafd aan morfine en in belabberde conditie – onder het mes, simpelweg omdat verzekeraars dit jaar gewoon meer winst willen maken. Het zadelt andere domeinen van de zorg en de maatschappij op met enorme kosten. Enkel vanwege de winstbeluste verzekeraars.

Kan de zorg er niks tegen doen? Ja dat kan wel, als de zorgverleners gewoon aan de bel trekken kunnen ze aan deze praktijken een einde maken. Waarom gebeurt dat dan niet? Welke afhenkelijkheidsmechanismen spelen er in de zorg zodat de zorg haar mond houdt over deze waanzin? Dat zij in januari alle patiënten moeten helpen die de voorgaande 3-5 maanden niet geholpen konden worden, is toch ook niet in hun voordeel? Als dit proces een paar jaar duurt, ontstaat een situatie dat men het eerste halve jaar de patiënten van het voorgaande halve jaar helpt. Hoe ontstaan ook alweer zorginfarcten? Zo.

En wat doet een chirurgenmaatschap in een ziekenhuis als ze zoveel maanden achter elkaar geen patiënten meer krijgt? Patiënten van andere verzekeraars helpen, gaten vullen. Maar op een gegeven moment werkt dat ook niet meer. Dan is het vakantie opnemen en ontslag van medewerkers? Wat een to-ta-le  cha-os! Hollen en stilstaan in de zorg vanwege de winstzucht van verzekeraars!

Ik loop hier nu tegen aan en zie ineens de enorme omvang van het lijden van alle andere wachtenden. Mensen wachten in pijn, gaan failliet of erger …