Controleurs: 1 miljard EU-ontwikkelingshulp Congo verspild

In de afgelopen jaren is minstens € 1 miljard aan EU-steun verloren gegaan in de Democratische Republiek Congo (DRC). Dat meldden controleurs van de Europese Rekenkamer in Luxemburg gisteren in een rapport.

€ 1,9 miljard is besteed aan hulpprojecten in Congo. Groen staat voor behaalde doelen, oranje en rood voor “zwakke” en “geen” resultaten.

De controleurs hebben 16 verschillende projecten geëvalueerd die tussen 2001 en 2013 plaats vonden in Congo, ter waarde van  zo’n € 1,9 miljard. Minder dan de helft van de projecten voldoet aan de verwachtingen. Bovendien geldt zelfs voor de projecten die wel tot resultaten hebben geleid, dat die resultaten na het project weer zouden verdwijnen. “Duurzaamheid is een onrealistisch perspectief in de meeste gevallen” aldus het rapport (pdf).

Voorbeelden
Als voorbeeld wordt genoemd dat de EU bijgedragen heeft aan een gerechtshof en gevangenissen in het oosten van Congo, maar “het aantal geplande gebouwen was simpelweg te groot en de Congolese autoriteiten hebben geen geld… om ze in stand te houden.”

In 2005 werd geholpen bij het opzetten, uitrusten en trainen van een politie-eenheid van ongeveer 1.000 man, maar “toen we kwamen kijken in 2012, was er geen spoor van die politie-eenheid te bekennen …er was niets van terug te vinden”.

Het rapport concludeert dan ook dat de effectiviteit van de EU-steun voor goed bestuur aan Congo beperkt is. De steun is in de meeste gevallen georganiseerd op basis van een goede strategie gericht op Goed Bestuur. Er zijn hier en daar ook resultaten behaald. De plannen zijn echter vaak te ambitieus, daarnaast onderschatten de Europese Commissie en de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO) volgens het rapport de risico’s van corruptie. De afwezigheid van politieke wil, fraude en corruptie en de donor-gedreven dynamiek van het programma (dus aanbod gestuurd en niet op basis van de vraag uit Congo) en het niet op tijd ingrijpen/sturen heeft er toe geleid dat veel projecten niet zijn geslaagd.

Conclusies
Het rapport stelt dat als de EU blijft doorgaan met het steunen van Congo er gewerkt moet worden aan doeltreffendheid van hulp, het stellen van realistische, haalbare doelen en er concrete eisen gesteld moeten worden aan de Congolese autoriteiten ten aanzien van de naleving van overeengekomen voorwaarden.

Het rapport treedt niet in de vraag of de EU überhaupt door moet gaan met het steunen van Congo, dat is immers een politieke afweging. In het rapport wordt ook niet ingegaan op de vraag hoeveel geld er door corruptie is weg gelekt en waar dat gebleven is. De Rekenkamer concludeerde in juni ook al dat circa € 1 miljard EU-steun voor Egypte in 2011-2013 verdween in een zwart gat, dat vooral te wijten was aan de corrupte overheid van Egypte. 

De in Luxemburg gevestigde Rekenkamer is bekend om zijn kritische rapporten als het gaat over de EU-boekhouding. Voorzitter van de Raad Herman van Rompuy gaf in zijn toespraak van 13 september aan dat dit negatieve berichtgeving over de EU in hand werkt. Hij riep de rekenkamer op om hier rekening mee te houden.