In Arizona wachten bommenwerpers en gevechtsvliegtuigen om ingezet of gesloopt te worden

Op weg naar de luchthaven van Tucson maakt de taxichauffeur een uitstapje richting de woestijn. “Wat? Heb je ons reusachtige militaire arsenaal nog niet gezien?!” vroeg hij. “Dat moet je gezien hebben voor je gaat. Het is maar een klein stukje, daar reken ik niks voor.”

“Wat kan er zo bijzonder zijn?”, vraag ik me nog af. Maar goed, ik zit ruim in m’n tijd, dus het kan geen kwaad om nog even te gaan kijken. Na een kort ritje is echter al snel duidelijk dat het de moeite waard was. We rijden langs een omheind terrein, achter het hek staan honderden, nee duizenden vliegtuigen, dicht naast elkaar, kilometers lang, zo ver als je kunt kijken.

“Welkom op de grootste schroothoop ter wereld”, zegt de chauffeur. In eindeloze rijen wachten hier op elf vierkante kilometer oudgediende luchtreuzen hun lot af. Het zijn zo’n 4400 vliegtuigen die op het kerkhof ‘The Boneyard’ in  de brandende woestijnzon staan. Veel zijn er slechts tijdelijk geparkeerd, de meesten zullen waarschijnlijk echter gesloopt worden. Met een oppervlak van zo’n 1400 voetbalvelden is het terrein wereldwijd het grootste in zijn soort en een echte must-see voor vliegtuigliefhebbers. Dit jaar bestaat het zeventig jaar, vertelt de chauffeur.

Jammer dat ik het niet eerder geweten heb, en nu geen tijd meer heb om het uitgebreid te bekijken. Ik laat me dus maar kort wat dingen uitleggen door de chauffeur, terwijl we aan het hek staan te kijken. Foto’s nemen is verboden, want we staan hier bij het gedeelte waar zich nog bruikbare bommenwerpers van de Amerikaanse luchtmacht bevinden. Ze worden hier soms jarenlang geparkeerd tot hun volgende inzet.

Het door het 309th Aerospace Mainetenance and Regeneration Group (AMARG) gerunde terrein met de stilgelegde vliegtuigen is daarentegen openbaar en heeft zich gevestigde als toeristentrekker. Dat mag niet verwonderen, want op geen andere plek kunnen de legendes van de luchtvaart in zulke grote getallen bewonderd worden. Respectabele B-52 bommenwerpers, S-58 helikopters of de beroemde F-14 Tomcats uit de film ‘Top Gun’, die ooit bij elkaar tientallen miljarden dollars aan kapitaal vertegenwoordigden, staan hier stof te verzamelen.

Voor geïnteresseerden zijn er rondleidingen met een gids van het Pima Air & Space Museum. In open bussen worden de bezoekers vlak langs de slapende reuzen en word de geschiedenis van de vliegtuigen toegelicht. Ook een bezoek aan het museum zelf is de moeite waard. Daar staan 300 toestellen uit alle tijdperken van de Amerikaanse lucht- en ruimtevaart opgesteld.

Het massale terrein is echter niet alleen geliefd bij toeristen, maar ook bij filmregisseurs. Zo werden geraamtes van vliegtuigen bijvoorbeeld gebruikt in de speelfilm ‘Transformers: Revenge of the Fallen’ uit 2009.

Als ik vraag waarom uitgerekend voor Tucson, dat verder vooral bekend staat om metershoge cactussen, gekozen is als locatie voor dit terrein, vertelt mijn chauffeur: “Het begon allemaal na het einde van de Tweede Wereldoorlog, toen duizenden militaire vliegtuigen ineens niet meer nodig waren.” De Sonora-woestijn was een ideale plaats om de metalen veteranen te parkeren, vanwege de klimaatomstandigheden en het landschap. Het droge, warme weer met geringe luchtvochtigheid en constante temperaturen verhindert dat de vliegtuigen gaan rotten. Ze verouderen niet. Daarbij kunnen de vliegtuigen vanwege de van nature harde, egale grond gemakkelijk verplaatst worden, zonder eerst grote oppervlakken kunstmatig te hoeven verharden. Deze gunstige omstandigheden zijn uniek in de Verenigde Staten.

Het procedé met de overtollig geworden vliegtuigen is in zeven decennia niet veranderd: Ze worden uit elkaar gehaald en de onderdelen als reserveonderdelen voor nog vliegende toestellen gebruikt. Het overige schroot gaat naar handelaars in de omgeving. Andere vliegtuigen worden geconserveerd, om ze zo nodig weer klaar te maken. Gevoelige delen zoals cockpits en turbines zijn bij de vliegtuigen die het betreft afgedekt om ze te beschermen tegen de zon en het woestijnzand. Als de wind opkomt, kunnen de zandkorrels op den duur als een soort schuurpapier van alles weg slijten.

“Desnoods kunnen de luchtwaardige toestellen die de luchtmacht hier geparkeerd heeft, allemaal binnen 24 uur klaar gemaakt worden om ingezet te worden”, aldus de taxichauffeur. Desnoods? In geval van oorlog, bedoelt hij. Voor de Irakoorlog in 2003 bijvoorbeeld werden grote aantallen hier geparkeerde bommenwerpers en gevechtsvliegtuigen gereactiveerd, die van de naburige luchtmachtbasis Davis-Monthan opstegen.

We moeten helaas snel verder naar de burgerluchthaven van Tucson. Mijn taxichauffeur heeft wel een biertje verdiend.