Anti-Houthi-coalitie verdeeld: Zuid-Jemen wil onafhankelijkheid

Martin Griffiths, de speciale gezant van de Verenigde Naties voor Jemen, bracht onlangs een somber verslag uit bij de Veiligheidsraad in New York. Griffiths vertelde dat “de situatie in Jemen snel veranderde en dat het vrijwel onmogelijk was geworden om te voorspellen waartoe dit alles zou leiden’’.

Maart 2015 begon een alliantie van soennitische landen onder leiding van Saoedie-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) met bombardementen in Jemen. Officieel om de legitimiteit te herstellen van de Jemenitische president Mansour Hadi. Die was namelijk begin dat jaar door Houthi-rebellen uit de hoofdstad Sanaa verjaagd.

‘Korte militaire campagne’

De Houthis die zichzelf ‘Ansar Allah’ oftewel ‘de helpers van God’ noemen, behoren tot de Zaydi-islam,die een vertakking vormt binnen de sjiitische islam. De thuisbasis van deze Houthi’s bevindt zich in het noorden van Jemen, ten zuiden van de grens met Saoedi-Arabië dat in deze Houthi’s de lange arm ziet van Iran. De werkelijke bedoeling van de oorlog die in maart 2015 begon, was dan ook om deze Houthi’s militair onschadelijk te maken. De Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman, die als de architect van deze oorlog geldt, was ervan overtuigd dat het een korte militaire campagne zou worden. Het bleek echter bepaald anders uit te pakken.

Houthi’s slaan terug tegen Saoedische olievelden

Afgelopen 17 augustus voerden de Houthi’s met tien onbemande vliegtuigen (drones) een massale aanval uit op Saoedi-Arabië. De drones bleken volgestopt te zijn met explosieven die tot ontploffing werden gebracht bij de Shaybah-olievelden. Hoe ernstig deze aanval was, bleek uit het feit dat de Saoediërs zich gedwongen zagen toe te geven dat er bij Shaybah sprake was geweest van een ‘beperkte brand’.

Het meest verontrustende was echter dat deze olievelden ruim 1000 kilometer verwijderd zijn van de grens met Jemen. Een onderzoek van de Verenigde Naties wees uit dat de Houthi’s thans beschikken over de zeer precieze UAV x drones, die een bereik van 1500 kilometer hebben. Dat betekent dat de Houthis in staat zijn om ieder doel in Saoedi-Arabië te treffen. In Israëlische media was daarom de afgelopen dagen te lezen dat de Mossad serieus overweegt om de Houthi’s in Jemen te bombarderen.

Saoedische streven om Iraanse invloed in Jemen te beperken werkt averechts

Het Saoedische streven om door middel van een oorlog de Iraanse invloed in Jemen te beperken had duidelijk averechts uitgewerkt. Wat recentelijk bevestigd werd door de ontvangst van een Houthi-delegatie in Teheran door niemand minder dan ayatollah Khamenei. Deze prees bij die gelegenheid uitbundig het “verzet van het Jemenitische volk’’. Khamenei zei tevens dat hij de Houthi’s steunde in hun ‘’verzet tegen het Saoedische plan om Jemen op te splitsen’’. Een merkwaardige uitspraak omdat een eventuele opdeling van Jemen voor de Saoediërs net een nachtmerrie vormt. Toch kan dit scenario niet langer worden uitgesloten. Toen Martin Griffiths sprak over de snel veranderende situatie in Jemen had hij dit waarschijnlijk in zijn achterhoofd. Er is namelijk een soort van oorlog uitgebroken binnen de anti-Houthi alliantie zelf.

Verdeeldheid in anti-Houthi-coalitie

De aftrap hiervoor werd gegeven op 28 juni jongstleden, toen de VAE plotseling aankondigden dat ze hun troepen wilden terughalen uit Jemen. De VAE waren vooral in het zuiden van Jemen actief geweest, waar milities en stammen zich hadden aangesloten bij de anti-Houthi coalitie. Probleem was echter dat deze zuiderlingen weliswaar tegen de Houthi’s vochten, maar niet vanwege de legitimiteit van president Hadi. De huidige republiek Jemen ontstond pas in 1990 en de zuiderlingen voelden zich er nooit helemaal in thuis. Er ontstond een separatistenbeweging die een eigen staat nastreefde.

Noord- en Zuid-Jemen werden pas in 1990 verenigd, nu zijn er echter krachten aan het werk om het land weer op te delen.

De huidige oorlog bleek hiervoor een uitgelezen kans te bieden. Er werd een ‘Zuidelijke Overgangsraad’ opgericht, die afgelopen 10 augustus de controle kreeg over de stad Aden. Ze verjaagden de milities van president Hadi. Saoedi-Arabië eiste dat de separatisten onmiddellijk Aden zouden verlaten. Maar deze zouden in de daaropvolgende weken integendeel andere regio’s veroveren. En dit alles met de zegen van de VAE.

Emirati’s trainden ‘Security Belt’ in Jemen

De VAE trainden de afgelopen jaren een leger van milities, dat de ‘Security Belt’ wordt genoemd en 90.000 man sterk is. Het staat onder leiding van Tareq Saleh, de neef van de voormalige Jemenitische president Abdullah Saleh. De Emirati’s hadden allang begrepen dat de legitimiteit van president Hadi een wassen neus was. Ze moesten met lede ogen aanzien hoe de al-Islah partij in Jemen de belangrijkste Saoedische bondgenoot was geworden. Deze al-Islah partij wordt door de VAE echter beschouwd als een terroristische organisatie, omdat ze de Jemenitische tak is van de Moslimbroeders. De VAE begonnen daarom hun eigen plan te trekken in Jemen. Een onafhankelijk Zuid-Jemen dat de VAE vriendelijk gezind was, werd opeens een aantrekkelijk alternatief.

Nieuwe fase in de oorlog in Jemen

In Jemen is momenteel een nieuwe fase aangebroken waarin niet het elimineren van de Houthi’s maar het uitroepen van een zuidelijke republiek centraal staat. Om dit te realiseren bestrijdt het leger van de zuidelijke Security Belt de milities die trouw bleven aan president Hadi. De ironie wil dat dit ook precies is wat de Houthi’s doen. Die zouden trouwens in geval de zuiderlingen erin slagen om onafhankelijk te worden weleens voor een eigen Zaydi-emiraat in het noorden kunnen gaan. Voor Het Saoedische koninkrijk lijkt er geen enkele positieve uitkomst meer mogelijk in Jemen. Iran is net als elders in het Midden-Oosten wederom de lachende derde.