Donners aardschokken

Forum onder vuur

De Vice President van de Raad van State ziet de politieke verworvenheden van de naoorlogse wederopbouw en de Europese consolidatie als bedreigd (De Groene 13.4.2017, p. 10). Donners litanie richt zich met name tegen de nieuwe splinterpartij Forum voor Democratie die via de invoering van een bindend referendum de vervanging van onze rechtstatelijke democratie door een populistische ‘volksdemocratie’ na zou streven. Nu spelen bij Baudet c.s. twee zaken een rol: (1) de soevereiniteit van de natiestaat; en (2) de checks & balances om die soevereiniteit te kunnen handhaven. Hen staat daartoe voor ogen een bindend referendum naar Zwitsers model. Zwitserland kent zo’n referendum sinds 1848 en is naar algemeen oordeel een solide democratie waarbinnen de rechtstaat functioneert. Voor Baudet c.s. behoort onze democratie meer te zijn dan een landsbestuur door een coterie van gemandateerde professionals die eens in de zoveel jaar door verkiezingen wordt gelegitimeerd maar niet tussentijds gecorrigeerd kan worden voor onvoorziene en ongewenste koerswijzigingen. In elk geval komt – in Baudet ’s visie – aan het Nederlandse volk een duidelijk keuzemoment toe wanneer vitale belangen van bestaan of niet bestaan aan de orde zijn. Zoals de toekomst als soevereine natiestaat danwel als satrapie binnen een polyglotte Europese mandarijnenstaat. De gang van zaken in 2005/2007 – de afwijzing bij referendum van het voorstel voor een Europese grondwet en het daarop volgende verdrag van Lissabon waarin, zonder terugkoppeling met de bevolking, een Europese staatkundige eenheid als streefdoel is vastgelegd (‘ever closer union’) – is niet voor herhaling vatbaar. Een bindend referendum zou daarvoor de garantie kunnen zijn.D