Over pieten, klokkenluiders en profeten

Het lijkt steeds meer of we in de omgekeerde wereld leven. Veertig jaar geleden lazen we kinderboeken over jonge christenen in communistisch Rusland. Wie in toenmalig Rusland geloofde dat God de wereld gemaakt heeft, werd op school gediscrimineerd, was per definitie onwetenschappelijk en kreeg geen goede baan. Wie daarentegen Darwin en Marx omarmde, maakte carrière.  Het oude communisme schiep zijn eigen waarheden. Wie het systeem wees op haar tekortkomingen kreeg heropvoeding in Siberië, als hij gelukkig was.

Tegenwoordig zien we dat juist het “vrije” Westen, niet langer vrij is. Dissidenten kunnen niet langer rekenen op bescherming. Postmodernisme en pragmatisch neomarxisme verenigen zich. ‘Politiek correct’ verraadt een totalitaire instelling.

Neem zwarte piet. Is het niet ‘pietluttig’ als buitenstaanders zich met de kleur en hoeveelheid make-up van hun naaste gaan bemoeien? Vroeger stond ik als dominee meestal alleen in mijn gereserveerde houding ten opzichte van cosmetica, maar tegenwoordig word ik links ingehaald.

De gedachtenpolitie zit vooral bij het hoger onderwijs. Dat komt niet uit de lucht vallen. Jaren geleden zei de Amerikaanse journalist William Buckley dat hij liever de regering van zijn land toevertrouwde aan de eerste vierhonderd namen in het telefoonboek van Boston dan aan de professoren van de plaatselijke Harvard universiteit.

Vroeger leerden universiteiten studenten om te denken, tegenwoordig wat ze moeten denken. Dr. David Starkey, bekend om zijn boeken over de Britse monarchie, zei onlangs dat we beter af zijn als de faculteiten voor menswetenschappen zouden sluiten. De Canadese psychiater prof. dr. Jordan Peterson spreekt van een gesubsidieerde machtsmachine die met vrijheid van onderzoek weinig meer te maken heeft.

Natuurlijk worden deze klokkenluiders verguisd door de ‘wetenschappelijke’ elite, die haar eigen leerlingen benoemt en vindt dat slechts mensen die voortbouwen op hun gedachtegoed een bijdrage leveren (en publicatie en benoeming waardig zijn). Orthodoxe wetenschappers worden in die cultuur slechts gewaardeerd naarmate ze afstand te nemen van traditioneel gedachtegoed en zo het seculaire paradigma helpen vestigen.

Het is zorgwekkend dat wie misdaden aan het licht brengt, als klikspaan beschouwd wordt. Julian Assange zit in de gevangenis omdat hij de waarheid openbaarde over Irak, Jemen en de democratische partij. Ook Nederland was niet bereid om hem politiek asiel te verlenen. Wij hebben slechts liberale principes als het onze internationale belangen past. Dat weten we al sinds de dagen van de Boerenoorlog en Koninklijke Olie. Vorige week las ik Permanent Record, de levensgeschiedenis van Edward Snowden, de NSA-werknemer die het illegale spioneren door inlichtingendiensten en bedrijven boven tafel bracht. In plaats van een medaille kwam een opsporingsbevel. Bij terugkeer naar Amerika wacht hem tenminste levenslang.

De omgekeerde wereld. Geen van de politici die verantwoordelijk waren voor het onterecht doden van honderdduizenden mensen werden vervolgd, noch de oliebaronnen in Texas en Saoedi-Arabië die biljoenen extra winsten maakten met door oorlog opgedreven prijzen. De ‘whistleblowers’ die het boven tafel brachten, zitten in de gevangenis of in ballingschap

In de kerk is het al niet anders. De rooms-katholieke bisschop Vigano luidde september vorig jaar de noodklok over de homoseksuele aard van de misbruikcrisis in deze kerk. Hij liet zien hoe de huidige paus en diens naaste medewerkers verantwoordelijk waren voor het beschermen en zelfs het bevorderen van notoire seksmisdadigers. Echter, de paus zweeg want zijn vertrouwelingen hadden hem aan de macht gebracht. Might was right.

Net als bij Assange bleken de berichten van Vigano helemaal betrouwbaar.  Zijn beloning? De bisschop moest vluchten, zat lange tijd ondergedoken en is nog steeds zijn leven niet zeker. De kerk in China is politiek uitverkocht aan de communisten door de huidige paus die daarvoor de seksmisdadiger Theodore Edgar McCarrick aanstelde nadat de escapades van deze man reeds bekend waren bij de ‘inner circle’ van de paus. Trouwe christenen worden daardoor vervolgd. Geen audiëntie voor kardinaal Zen van de trouwe katholieken. Voor een dialoog met critici heeft het Vaticaan geen tijd, wel voor jaknikkers op zorgvuldig georkestreerde synodes waarvan de uitkomst bij voorbaat vaststaat. Ondertussen heeft Franciscus reeds meer dan zeventig kardinalen benoemt, een pauselijk record, om zijn opvolging niet aan het toeval over te laten. Of aan de Heilige Geest. Zo scheppen we goden naar eigen gelijkenis of importeren Pachama-beelden uit Latijns-Amerika.

De vervolging van klokkenluiders laat zien dat politiek en kerk zich ten diepste niet langer moreel aansprakelijk achten voor eigen gedrag. Het afgesproken doel heiligt de middelen. Dit is niet alleen een bedreiging voor de internationale rechtsstaat, maar eveneens funest voor de spirituele integriteit van een kerkverband.

Kerk en wereld scheppen hun eigen waarheden. Doen wij daaraan mee? Obama, onze NAVO-bondgenoot, vermoordde burgers met drones in Jemen, een land waaraan hij niet eens de oorlog had verklaard. Waar was het protest van Nederland, van SGP of CU?

Uit de Bijbel leren we dat klokkenluiders zowel lastig als nuttig zijn. De profeet Micha is daarvan een voorbeeld (1 Koningen 22). Vierhonderd andere profeten spraken koning Achab naar de mond, maar Micha vond de waarheid belangrijker dan zijn eigen loopbaan.

Wie niet bereid is om zijn eigen gedrag onder de loep te nemen, legt klokkenluiders het zwijgen op. Micha werd in de gevangenis geworpen. Op water en brood. Er is niets nieuws onder de zon. Maar daarmee was het eigenlijke probleem in kerk en samenleving niet opgelost. Ook vandaag niet. Dat doet alleen de waarheid.

Prof. dr. Benno Zuiddam (DTh PhD) is onder meer hoogleraar theologie in Potchefstroom (Zuid-Afrika), benevens classicus en sinds kort woonachtig in Nederland.