Joker: Echo van Trumps American Carnage-speech

Films zie ik in de eerste plaats als puur vermaak. En verreweg de meeste films zijn ook precies dat. Niemand gaat bijvoorbeeld de Star Wars films met grote filosofische beschouwingen verwarren. Soms zijn er echter films die cultureel een gevoelige snaar raken. Precies zo’n film lijkt “Joker” te zijn.

De hoofdpersoon, Arthur Fleck, is een psychisch gestoord persoon die in een liefdeloze wereld leeft. Zijn medicijnen worden voorgeschreven door een sociaal werkster die in de loop van de film wordt wegbezuinigd. Zijn omgeving, Gotham City, is een grauw kruitvat dat vanwege werkloosheid en algemene uitzichtloosheid klaar is om te ontploffen. Terwijl dit gebeurt probeert de baas van Wayne Enterprises, Thomas Wayne, burgemeester te worden en gooit olie op het vuur door de protesterende massa’s te omschrijven als “clowns”.

Ellendige lotgevallen

Arthur zelf heeft een droevig baantje als clown die per uur in te huren is. Gedurende de film wordt hij in toenemende mate getroffen door ellendige lotgevallen die uiteindelijk culmineren in de moord op drie medewerkers van Wayne Enterprises uit zelfverdediging. Dit, en het ontbreken van zijn medicijnen, duwt Arthur over het randje. Hij wordt vanwege zijn optreden voor het klein cabaret uitgenodigd door een alom bekende talkshowpresentator.

Talkshow

De moord op de drie medewerkers van Wayne Enterprises heeft echter als ontsteking gefunctioneerd voor de sociale situatie in Gotham City. De stad lijkt hiermee op hetzelfde tempo te ontsporen als de hoofdpersoon zelf. De afwezigheid van medicijnen heeft een radicaliserend effect op Arthur en hij lijkt vrede te sluiten met zijn rol als slechterik. Als hij enige tijd later door de talkshowpresentator live op televisie aan het woord wordt gelaten bekend hij alles wat hij gedaan heeft. Hij handelt ook onverwacht door de presentator live op televisie dood te schieten.

Rellen ontsporen

De rellen ontsporen door de moord vervolgens en terwijl Arthur zijn opstaat als de “Joker” in het Batman-universum worden Thomas Wayne en zijn vrouw in een obscuur steegje doodgeschoten. Daarmee de basis leggend voor de opkomst van Batman.

Arthurs gedrag niet veroordeeld

Het interessante aan de film is dat de film Arthurs gedrag niet veroordeeld. Hij is niet een megaslechterik zoals de Joker in de andere films, maar een slachtoffer van zijn sociale omgeving. In lijn met het niet-veroordelen van Arthur veroordeelt de film ook Thomas Wayne en de protesterende massa’s niet. We weten niet met welke motieven Thomas burgemeester wil worden. Misschien wil Thomas Wayne wel gewoon aan de knoppen zitten met als drijfveer zijn veel te grote ego? Wellicht is hij oprecht begaan met het lot van de burgers, ondanks zijn harde taalgebruik? We weten ook niet met welke motieven de protesterende massa op de been komt. Wellicht is iedereen wel gemarginaliseerd? Misschien willen de protesterende massa’s wel gewoon een relletje trappen vanwege hun lege inhoudsloze levens?

Negatieve recensies van sjw’s voor Joker

De film zelf heeft vooraf nogal wat negatieve aandacht gehad. Zo zou het “incels” (een internet subcultuur) aanzetten tot geweld. De grap is dat er niets in de film is dat ook maar hint op de incel-subcultuur. Wat de film wel doet is een blanke man afschilderen als slachtoffer van de maatschappij, zonder een echt oordeel te vellen over de daden die hij gedurende de film verricht. Dit verklaart wellicht waarom de film zo controversieel is in de ogen van linkse kranten als The Guardian en veel als filmcriticus vermomde activisten, want blanke mannen kunnen volgens deze Social Justice Warriors nooit slachtoffer zijn van gelijk welke situatie dan ook.

Talkshowpresentator

De enige die echt als “klootzak” wordt neergezet is de talkshowpresentator. Het zo portretteren van de niet-grappige talkshowpresentator zal in linkse, activistische kringen niet goed gevallen zijn, omdat de meesten die zich verkopen als cabaretier eigenlijk totaal niet-grappige linkse activisten zijn. Denk in Nederland aan LGBT-activisten als Arjen Lubach, Claudia de Breij en Freek de Jonge.

Trump

De film is ook niet pro-Trump. Zo lijkt de dronken en gewelddadige medewerker van Wayne Enterprises die door Arthur wordt doodgeschoten precies op de zoon van Donald Trump. Tegelijk is de film ook niet “liberal” of socialistisch. Zowel Arthur als de rellende massa worden immers niet definitief als moreel juist afgeschilderd.

American Carnage

Wat de film wel is, is een echo van de “American carnage”-speech van Donald Trump. Ik weet niet of de regisseur het zo bedoelde maar het is een kritiek op het systeem waarin iedereen die aan de bodem van het systeem leeft niet hoeft te strijden voor zijn basale benodigdheden en neerbuigend door sociale zekerheid overeind wordt gehouden. Zo het leven volledig zinloos makend. Ik zou willen dat er meer films waren als deze.