Na de overwinningen van radicaal-rechts, de overwinning van het morele gelijk*

De verkiezingen zijn zowel in Nederland (voor Provinciale Staten en Eerste Kamer), als in Vlaanderen en Wallonië weer achter de rug. De meerderheid heeft weer eventjes kunnen ‘meedoen’ met de besluitvorming en heeft zijn ongenoegen of steun kunnen uitspreken aan het beleid. In België en Nederland zijn er op z’n minst 3 democratieën die los van elkaar heel uiteenlopende tendensen weergeven, toch vallen er een aantal parallellen te trekken.

Vooral toch tussen Vlaanderen en Nederland. Hoewel ook in Wallonië een anti-stem werd gegeven, uitte dit zich vooral in een stem voor radicaal-links. In Vlaanderen en Nederland daarentegen naar rechts, richting Vlaams Belang en Forum voor Democratie. De voorspelde overwinningen van Groen waren niet zo groot als verwacht. Dit ondanks de gestuurde klimaatprotesten om de agenda van de verkiezingen te sturen. Het was zelfs niet genoeg om het verlies van de linkse en traditionele partijen te compenseren. Migratie en het sociaal-economische speelden een grotere rol dan het klimaat. En de kiezer zocht naar fundamentele en klare antwoorden, in plaats van het compromisbeleid van de zittende regeringen.

‘Luisteren naar het signaal van de kiezer’

De verkiezingsavond volgen is altijd wel leuk. Je weet nooit met welke redenering de verliezende politici hun huid proberen te redden. De winnende politici doen altijd een poging om zich zo slim mogelijk te positioneren naar onderhandelingen toe, of zelfs naar de volgende verkiezingen. Het is natuurlijk een eerste reflex om niet meteen de kiezer op z’n donder te geven. De eerste bezorgde uitspraken van de avonden zijn dan ook eerder: “we moeten luisteren naar het signaal van de kiezer”. Dat verandert snel na het bij elkaar komen van de partijbureaus in de grote ivoren torens van de politiek.

De golf van verontwaardiging was weer zeer groot in de periode na de verkiezingen. Tot slot mag de uitslag van de verkiezingen geen weerslag hebben op het beleid. In de dagen erna zitten de partijstrategen en beroepspolitici dan bij elkaar en plegen ze druk overleg met hun netwerk binnen de media en het middenveld. Na het signaal van de verkiezingen kijkt men naar de oorzaken.

Beïnvloeding

Er kwamen dan ook meteen onderzoeken naar het stemgedrag van deze toch wel vreemde kiezer. Al snel kwamen gelukkig toch wel enkele logische conclusies naar voren. Eerst en vooral was deze kiezer beïnvloed, was het niet door de Russen, dan wel door de sociale media-uitingen van de winnende politieke partijen. Tot slot kan de kiezer toch geen juiste mening erop nahouden, zonder de framing van gepolitiseerde nieuwsredacties als NOS of VRT?

Beter uitleggen

De tweede conclusie is dat de boodschap verkeerd is uitgelegd. Er is niets mis met het beleid van de regeringspartijen, hun vertegenwoordigers hebben het gewoon laten afweten in hun communicatie. Ook ideaal om dus een aantal voorzittersverkiezingen te organiseren om te veranderen van stijl en gezicht. Als er al mensen waren die het bijsturen van het beleid voorstelden, kon dit gelukkig zo snel mogelijk worden verdraaid tot een verandering van stijl en communicatie.

Domme, ongevoelige kiezers

Een derde conclusie, en toch wel de belangrijkste, is dat de kiezer van die radicaal-rechtse partijen laaggeschoold is, minder empathisch, … Wellicht stemmen ze nu allemaal op een rechtse partij wegens een trauma in hun jeugd en is de politieke rebelsheid te verklaren door een psychische aandoening. Althans, zo werden een aantal onderzoeken gelanceerd die dat moesten bewijzen. Zeg maar gerust dat de keuze van een bepaalde kiezer inferieur is aan die van de kiezers van de traditionele en vooral progressieve partijen. Die kiezer beseft eigenlijk ook niet goed welk leed hij met zijn stemgedrag heeft aangericht bij de mensen die daardoor gekwetst zijn!

Tv-sterren

Er werden gelukkig voor het vaderland zelfs enkele tv-sterretjes met een dipje in hun carrière gevonden die het morele geweten wisten aan te zwengelen. Berichten werden gestuurd en gepromoot via de sociale én mainstream media over hoe onverantwoord het wel niet was om op een rechtse partij te stemmen. De verwijzingen naar de jaren ’30 (nu bijna 100 jaar geleden) zijn weer een ideaal wapen om bijna elke discussie snel teniet te doen. Als men de Duitsers van 80 à 85 jaar geleden er niet bij kan halen, is het soms eens verstandig te verwijzen naar de Russen, als equivalent van de reductio at hitlerum. Per slot van rekening zijn Saoedi-Arabië, Qatar, Israël en de Verenigde Staten veel netter als bondgenoot. De bommen die zij laten vallen zijn met veel meer liefde gestuurd.

Morele verontwaardiging

De morele verontwaardiging zal ook de doorslag geven in de komende jaren. Per slot van rekening is dit toch de gemakkelijkste oplossing voor politici. In plaats van het politieke systeem te evalueren, kan men gewoon de mensen die kritiek hebben beschouwen als een besmette, vieze onderlaag van de bevolking. Dit zal hun zeker leren om de volgende keer op de ‘goede’ partijen te stemmen. Per slot van rekening zitten in die poules van partijen telkens partijen met  dezelfde inhoud maar met toch iedere keer een andere communicatietint.

De opgehitste massa kan zich vandaag lekker laten gaan tegenover de vogelvrij verklaarde politici. Dat kan variëren van sociale uitsluitingen, zoals de rage van gedeelde berichten om iedereen te vragen die zichzelf besmet heeft met het radicaal-rechtse virus zich onmiddellijk uit de comfortzone van de virtuele bubbel te verwijderen. In sommige gevallen gaat het natuurlijk over in het oproepen tot geweld. Dan gaat men als het echt niet anders kan, eventjes doen alsof men dit afkeurt en geeft men een korte berisping. Tot slot hangt deze strategie wel samen met moreel hoger te staan als het radicaal-rechts volkje dat durfde op een partij met een afwijkende mening te stemmen.

Schuldgevoel

Zo krijgen we natuurlijk de polarisatie waarop we hebben gewacht. De moreel in hun gelijkgestelde kiezers die, volgens gestuurde onderzoeken, toch bewijzen dat de kiezer van de progressieve partijen wel meer empathie heeft, een hoger diploma, gelukkiger is,… kortom de groep waarbij je toch liever wilt horen? Aan de andere kant staat die groep waarop terecht kan worden neergekeken. Laagopgeleid, egoïstisch en verzuurd. Het schuldgevoel dat er zo bij de mensen kan worden aangepraat zal hen misschien nog terugbrengen aan de juiste kant van de geschiedenis.

Dat is toch alvast een mooie overwinning op zulke verdomde verkiezingen waarin de kiezer niet heeft gestemd zoals men zou willen. Het ontslaat hen nog voor het eventueel bijsturen van regeerakkoorden van de plicht om rekening te houden met de zorgen van de kiezer. Laat staan dat men dus fundamenteel iets gaat veranderen aan de aanpak van de problemen en kernthema’s van de verkiezingen. Want tenslotte is men de morele overwinnaar na de verkiezingen.

* Voor alle duidelijkheid, dit opiniestuk werd deels sarcastisch geschreven.