Spanningen nemen toe in Oost-Oekraïne

Zowel Rusland als Oekraïne hebben besloten militaire waarnemers terug te trekken die toezien op het staakt-het-vuren in Oost-Oekraïne. Daarnaast hebben de Verenigde Staten groen licht gegeven voor de levering van wapens aan Oekraïne. Tezelfdertijd is ook het aantal overtredingen van het staakt-het-vuren toegenomen.

Rusland heeft de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) gemeld haar militaire waarnemers terug te trekken uit Oekraïens gebied. De waarnemers zijn verbonden aan het Joint Center for Control and Coordination (JCCC), een subgroep die vanuit het Minsk-proces het staakt-het-vuren controleert. Het besluit is gemeld aan de OVSE een dag nadat Canada bekend heeft gemaakt groen licht te hebben gegeven aan de levering van vuurwapens aan Oekraïne.

Volgens kolonel Andrej Korotkov, vertegenwoordiger van het Russische ministerie van defensie voor de JCCC wordt het werk van de Russische officieren in de JCCC onmogelijk gemaakt door het Oekraïense leger. “Elke beweging van Russische officieren door gebouwen is, volgens Oekraïense documenten, alleen mogelijk indien zij vergezeld zijn (beter is om te zeggen, als ze worden geëscorteerd) door Oekraïense soldaten.”, aldus Korotkov.

Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken heeft hierop gereageerd dat de beslissing de veiligheid van de waarnemingsmissie van de OVSE (OSCE SMM) in gevaar brengt. Daarnaast zou Rusland met de beslissing Oekraïne willen opdringen om de aanwezigheid van VN-vredesbewakers in Donbass te accepteren. “Deze stap is de zoveelste getuigenis dat Moskou niet stopt met haar pogingen om Oekraïne en haar internationale partners een zogenaamde ‘directe dialoog’ met militanten in tijdelijk bezette gebieden te doen accepteren.”

Als reactie op het terugtrekken van de Russische waarnemers van Oekraïens territorium, heeft ook Oekraïne verklaard haar waarnemers terug te trekken uit het gebied gecontroleerd door de Volksrepublieken Donetsk en Loegansk. Hoewel er nog geen bericht is dat de Oekraïense waarnemers de volksrepublieken hebben verlaten, zou de situatie voor de Oekraïense waarnemers te gevaarlijk worden volgens woordvoerder Yuzef Venskoyych. “Als Rusland haar officieren terugtrekt uit de JCCC”, zegt Venskoyych, “is het Oekraïense leger gedwongen haar waarnemers, die daar werken namens het JCCC, terug te trekken uit de bezette gebieden naar het territorium dat wordt gecontroleerd door Oekraïne vanwege het feit dat hun veiligheid niet zal worden gegarandeerd.”

Wapenleveranties VS

Op 13 december heeft Heather Nauert, woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS, verklaard dat er een exportlicentie is afgegeven voor vuurwapens. Het betreft hier de export van een zwaar kaliber scherpschuttersgeweer en verwante onderdelen. In totaal is er een bedrag van 41 miljoen met de deal gemoeid.

Bob Corker, de voorzitter van het comité voor Buitenlandse Zaken in de Amerikaanse senaat verklaarde aan de Washtington Post: “Ik ben tevreden met het goedkeuren van de verkoop van defensieve dodelijke wapens naar Oekraïne door de regering Trump.” Corker voegt daaraan toe dat “Het besluit is ondersteund door het congres (…) en het reflecteert de langdurige toewijding aan Oekraïne dat wordt geconfronteerd met voortdurende Russische agressie.” Een congreslid vertelde de Washington Post: “We zijn de Rubicon over, dit is een grote stap, dit zijn dodelijke wapens en ik voorspel dat er meer aan staat te komen.”

In Rusland wordt met afkeuren gereageerd. “Het besluit is gericht op het ondermijnen van het Minsk-akkoord en zal ook de spanningen en militaire activiteiten in Zuidoost-Oekraïne doen escaleren”, zo stelt Leonid Slutsky, voorzitter van het comité voor buitenlandse zaken van de Russische Doema. “Het zal zeker niet helpen om vrede te herstellen in de regio.”

Verslechtering situatie

“We merken een sterke verslechtering van de veiligheidssituatie zoals niet waargenomen sinds februari dit jaar”, merkt Ertugrul Apakan, hoofd van de OVSE-waarnemingsmissie in Oost-Oekraïne, op 19 december op. Volgens Apakan hebben er afgelopen week 16.000 overtredingen van het staakt-het-vuren plaatsgevonden. Dat is bijna twee keer zo veel als gemiddeld en een forse toename ten opzicht van vorige week.

#OSCE SMM Principal Deputy Chief Monitor Hug: Last week the SMM recorded approx. 16,000 ceasefire violations – 40% increase on the previous week, bringing the total so far this year to almost 400,000 #FactsMatter

— OSCE SMM Ukraine (@OSCE_SMM) 22 december 2017

Momenteel staat een nieuwe poging tot een staakt-het-vuren ingepland. Dit staakt-het-vuren moet 23 december ingaan.