Duidelijke strategie in Afghanistan vereist

De Taliban neemt steeds meer in macht toe. Angst en corruptie lijken Afghanistan te gaan regeren. De verdeeldheid onder de westerse bondgenoten is enorm. Dat terwijl de strijd in Afghanistan zich nu in een cruciale fase bevindt. Een andere strategie is noodzakelijk. We pleiten in dit artikel voor drie belangrijke speerpunten die van essentieel belang zijn voor de strijd in Afghanistan.

In 2001 was het de Noordelijke Alliantie, die met behulp van Amerika, de fundamentalistische Taliban uit grote delen van Afghanistan wist te verdrijven. Een van de belangrijkste fronten tegen het terrorisme werd hiermee geopend. Het leek een kwestie van maanden te zijn en dan zou de Taliban definitief verslagen zijn. Na 8 jaar liggen de zaken er heel anders bij. De macht van de Taliban is helemaal op zijn retour. De onveiligheid in Afghanistan is de laatste tijd enorm toegenomen en Al-Qaeda is nog steeds een machtsfactor van betekenis.

Generaal Stanley McChrystal pleitte onlangs nog voor het sturen van veertigduizend extra manschappen naar Afghanistan. In Amerika zijn de gemoederen hierover enorm verdeeld. Het sturen van extra militairen is zeker belangrijk, maar de vraag is in hoeverre het echt iets oplevert. Daarbij kan het op weinig sympathie onder de bevolking rekenen.

Pakistan
De strijd tegen het terrorisme moet veel meer worden geconcentreerd in Pakistan. Alleen dan kan de situatie in Afghanistan genormaliseerd worden. Veel problemen in Afghanistan zijn namelijk te wijten aan de instabiele regio en in het bijzonder aan het buurland Pakistan. Pakistan, dat in de strijd tegen het terrorisme door Amerika werd omarmd, is zelf een uitvalsbasis voor terroristen geworden. Lange tijd is Pakistan gevrijwaard van de plicht om orde op zaken te stellen in hun eigen land. Hierdoor heeft Al-Qaeda zijn thuishaven vanuit Afghanistan verplaatst naar Pakistan in de zogenaamde “ Federally Administered Tribal Areas’’ (FATA). Van daaruit plegen ze terroristische aanslagen in zowel Pakistan als Afghanistan. Daarnaast is Pakistan bezig zijn invloedsferen op Afghanistan steeds verder te vergroten. De rol die Pakistan speelt in het Afghanistan conflict stuit op grote onvrede bij de omliggende landen. Dit heeft een destabiliserend effect op de regio.

Taliban
Onderhandelingen met de Taliban en met lokale warlords zijn belangrijke diplomatieke middelen die ingezet moeten worden. Terrorisme is met militaire middelen alleen niet te bestrijden. In het verleden is de Taliban en Al-Qaeda altijd op een hoop gegooid, waardoor ze juist in elkaars armen zijn gedreven. Dat terwijl er essentiële verschillen zijn tussen de beide groeperingen. De Taliban is voornamelijk nationaal gericht en heeft niet als doel zoals Al-Qaeda om de westerse beschaving te ondermijnen. Nuance in de strijd tegen terrorisme is daarom geboden. De Taliban moet eerder in zijn specifieke Afghaanse context worden geplaatst, alleen dan kunnen we iets begrijpen van hun beweegredenen.

Een dialoog is van cruciaal belang in het veroveren van de “hearts and minds” van de Afghanen. De Taliban kan nog steeds op veel steun rekenen onder de Afghaanse bevolking juist ook nu de onveiligheid in het land enorm is toegenomen. Het aangaan van gesprekken met de Taliban heeft als gevolg dat de steun onder de bevolking toeneemt. Door het geweld van de Taliban loopt de wederopbouw en de armoedebestrijding van land ernstige vertraging op. Hierdoor is de bevolking extra vatbaar voor fundamentalistische groeperingen als de Taliban. Door met verschillende Taliban groepen in gesprek te gaan en eventueel overeenkomsten te sluiten, kan er een wig geslagen worden in het offensief van de Taliban. Alleen dan kan deze negatieve spiraal van geweld en armoede doorbroken worden. Uiteraard willen wij niet in gesprek met de fundamentalistische en terroristische groepen van Al-Quida.

Verdeeldheid.
Met eensgezindheid en een eenduidige strategie moeten de westerse bondgenoten de problemen in Afghanistan te lijf gaan. Er moet zo snel mogelijk overeenkomst worden bereikt over een gezamenlijk plan van aanpak. De westerse bongenoten zijn langzamerhand zo onderling verdeeld geraakt, dat van een eenduidige strategie geen sprake meer is. De bereidheid om nu eens doortastend op te treden neemt alleen maar af. De ISAF-missie staat onder druk nu er vrijwel geen NAVO-landen meer zijn, die militairen willen sturen naar Afghanistan. Zo is er nog geen opvolger voor de Nederlandse missie in Afghanistan die in augustus 2010 afloopt.

De hele missie in Afghanistan dreigt door onderlinge verdeeldheid ondermijnd te worden. De publieke opinie heeft zo al veel vertrouwen verloren in de missie, nu ook westerse landen zelf geen duidelijk visie hebben ten aanzien van Afghanistan. Ook de Afghanen zelf dreigen hun hoop te verliezen, nu er weinig vooruitgang wordt geboekt en de Taliban het land steeds onveiliger maken. Het cruciale is dat de vijand ideaal op deze verdeeldheid inspeelt. Elke militair die sneuvelt, kan immers grote politiek consequenties met zich mee brengen. Onschuldige burgerslachtoffers, zijn belangrijke middelen geworden waarmee de westerse opinie bespeeld kan worden. Het heeft als gevolg dat de westerse bondgenoten een politiek veilige route kiezen in plaats van een weloverwogen strategie. Over strategie gesproken!