Uitwijzing Duitse ambassadeur door Venezuela geheel terecht

Halverwege vorige week verklaarde de Venezolaanse regering de Duitse ambassadeur Daniel Kriener tot persona non grata. Hij moest het land binnen 48 uur verlaten. Kriener zou zich op ontoelaatbare wijze in de binnenlandse aangelegenheden van Venezuela gemengd hebben. Twee dagen eerder ving Kriener  de zelfbenoemde interim-president Juan Guaidó op na zijn bezoek aan diverse Zuid-Amerikaanse staten.

De demonstratieve aanwezigheid van Kriener en andere ambassadeurs op de luchthaven van Caracas moest de arrestatie van Guaidó voorkomen. De ambassadeur verkondigde bij deze gelegenheid onder andere dat de regering Maduro iedere democratische legitimatie zou ontberen.

Diplomatiek verkeer

Het behoort tot de grondregels voor diplomaten om in het geval van binnenlandse politieke conflicten in de ontvangende staat terughoudend en onpartijdig op te treden. Er mag niet de indruk ontstaan dat een ambassadeur zich in de binnenlandse aangelegenheden mengt van de staat waar hij geaccrediteerd is. Dit is geregeld in artikel 41 van het Verdrag van Wenen inzake diplomatiek verkeer. Kriener heeft dit beginsel overduidelijk geschonden. Hij kon er dan ook op rekenen volgens artikel 9 van dit verdrag tot ongewenst persoon verklaard te worden.

Internationaal recht

Wat je ook van de regering Maduro vindt: Volgens het internationaal recht moet de zittende regering van een ander land zolang als gespreks- en onderhandelingspartner geaccepteerd worden tot er eventueel een andere regering geïnstalleerd is. De zelfbenoemde president Guaidó kan niet parallel aan de zittende regering deze rol opnemen.

Erkenning Guaidó

Reeds door de voorafgegane erkenning van Guaidó als president van Venezuela veronachtzaamden de Duitse en diverse andere Europese en Noord-Amerikaanse regeringen het internationaal recht. Overigens erkende de wetenschappelijke dienst van de Duitse Bondsdag omfloerst dat er “sterke gronden voor de aanname” zijn dat de voortijdige erkenning van Guaidó een inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van Venezuela is.

Persona non grata

Een verklaring tot persona non grata met een korte termijn om het land te verlaten is een vrij zeldzame sanctie in het diplomatieke verkeer. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas probeerde deze zware stap vervolgens om te duiden met de bewering dat hij Kriener al teruggeroepen zou hebben voor een – niet ongebruikelijke – consultatie. Maas mag dan proberen de zaak te bagatelliseren, als Kriener niet binnen 48 uur vertrokken was, had hij zijn onschendbaarheid verloren en gearresteerd kunnen worden.