MH17 – Is een onderzoek wel zinvol?

Vier jaar na het neerschieten van de MH17 heerst er in de politiek en in de pers veel vertrouwen in het onderzoek naar de ramp. De Tweede Kamer heeft Rusland aansprakelijk gesteld voor het neerhalen van de MH17. Nu het onderzoek zo ver gevorderd is, doemt de vraag op of er nog behoefte is aan onafhankelijk onderzoek. In dit eerste artikel in een serie over de MH17 wordt een overzicht gegeven van een aantal van de meest controversiële gebeurtenissen rond de MH17 van de afgelopen jaren. Gebeurtenissen veroorzaakt door Rusland, maar ook door Nederland en Oekraïne.

Het is juli 2017, ik zit op Schiphol te wachten op mijn vliegtuig. Buiten schijnt de zon. Mijn gedachten gaan nog kort over alle dingen die ik mee had willen nemen en hopelijk ook bij me heb. Plots schiet me te binnen dat het vandaag wel eens de dag kon zijn dat de MH17 precies drie jaar geleden vanaf dezelfde luchthaven, op dezelfde tijd, misschien zelfs wel van dezelfde gate is vertrokken. Ik kijk op mijn horloge, nee, het is de 16^de. Toch, het vreemde gevoel gaat niet weg.

Vreemd, omdat mijn reis eindigt waar drie jaar geleden de reis van de MH17 niet had mogen eindigen: ik reis naar Oost-Oekraïne, naar het gebied rondom de rampplek. Opzoek naar antwoorden op vragen waar veel mensen mee zitten. Vragen over de rol van Rusland, maar net zo goed over de rol van Oekraïne en over het onderzoek dat Nederland leidt.

Het treft mij dat onder veel vrienden, familieleden en kennissen het vertrouwen in het MH17-onderzoek verre van algemeen is. Onder politici en journalisten is dat anders, maar het idee leeft ‘dat we de waarheid toch nooit zullen weten’. Er wordt bijvoorbeeld op gewezen dat premier Rutte een te groot belang zou hebben bij een goede handelsrelatie met Rusland. Daarom zou zo lang zijn gewacht met het beschuldigen van Rusland. Anderen zeggen juist weer dat Rutte Oekraïne uit de wind wil houden omdat Nederland en de EU een te groot geopolitiek belang hebben bij een goede relatie met Oekraïne. Het onderzoek zou daarom, volgens deze mensen, onterecht met de vinger naar Rusland wijzen. Daar komt nog bij dat het onderzoek wordt omgeven door ondoorzichtige afspraken.

Vanuit Rusland, maar ook uit Oekraïne klinken een aantal verschillende scenario’s waarin de landen zichzelf lijken tegen te spreken. Het helpt hun zeker niet in hun geloofwaardigheid. Te midden van alle gebeurtenissen van de afgelopen vier jaar wordt hieronder een poging gedaan een overzicht te geven van de meest controversiële en markante gebeurtenissen rond de MH17 die zich in de afgelopen jaren hebben voorgedaan.

Nederland: De voorlopige uitkomsten van het onderzoek

Het nieuws dat de MH17 was neergeschoten heeft een diepe indruk achtergelaten in heel Nederland. Bijgevolg werden vrijwel direct na het neerschieten van de MH17 er in Nederland twee onderzoeken gestart. Eén onderzoek wordt geleid door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) dit onderzoek heeft tot doel de oorzaak te vinden van de crash. Dit onderzoek houdt zich echter niet bezig met de vraag wie de dader is. Dat is anders voor het onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT), een internationaal onderzoeksteam dat door het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) wordt geleid. Dit laatste onderzoek heeft voornamelijk tot doel de schuldigen aan te wijzen. Na vier jaar loopt het onderzoek van het JIT loopt nog steeds, zij het dat er twee voorlopige presentaties zijn geweest op 28 september 2016 en op 24 mei 2018. Het onderzoek van het OVV over de MH17 is inmiddels afgerond en de onderzoeksresultaten zijn op 13 oktober 2015 gepresenteerd.

In de eerste presentatie van het OM werd de volgende voorlopige conclusie gepresenteerd. (5 – https://www.youtube.com/watch?v=2BtBEV_rAd0) Volgens het OM heeft op 17 juli 2014 een trailer een BUK-TELAR-luchtdoelraketsysteem* getransporteerd uit de stad Donetsk (gebied wat onder controle was van de pro-Russische rebellen, de zogenaamde Volksrepubliek Donetsk (DNR)), naar de stad Snezjnoje. Dit werd onder andere vastgesteld met behulp van filmpjes die verschenen zijn op sociale media. Vandaar uit zou de BUK zelfstandig verder zijn gereden naar een veld tussen Pervoemaiske en Kransij Oktyabrsk. Op deze plaats, zou volgens zowel het OM/JIT als volgens het onderzoek van het OVV de BUK hebben geschoten met een raket die vervolgens vlucht MH17 raakte. Als gevolg stortte het toestel neer bij het dorpje Petropavlovsk. Na de ramp werd de BUK-TELAR snel weggevoerd naar Rusland.

Bewijsmateriaal dat ondersteunt dat een BUK-raket door rebellen werd afgeschoten kwam uit onder andere brokstukken van het vliegtuig. Aan de hand van de baan van brokstukken van de raket door de romp kon worden bepaald waar en in welke richting de raket stond op moment van ontploffing. Dat het om een BUK-raket zou gaan werd bevestigd doordat brokstukken zijn gevonden van de raket in het vliegtuig en in het lichaam van de piloot. Met behulp van videomateriaal dat op het internet is gepubliceerd werd vastgesteld dat er inderdaad een BUK-TELAR werd vervoerd. De positie waarvandaan de BUK zou hebben geschoten is door het JIT vastgesteld met behulp van foto’s, op zijn minst één ooggetuige en telefoontaps die zijn aangeleverd door Oekraïne.

In de meest recent presentatie van het OM/JIT in mei werd een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan het JIT-onderzoek. De BUK-TELAR die te zien is op de video’s en foto’s gemaakt in Donetsk e.o. zou volgens het JIT afkomstig zijn van de 53^ste luchtdoelraketbrigade gestationeerd in Koersk in de Russische Federatie. Een aantal kenmerken van de BUK-TELAR van Donetsk zijn vergeleken met een groot aantal andere BUKs in zowel Rusland als in Oekraïne. De BUK-TELAR afkomstig uit Koersk zou overeen zijn gekomen met de BUK-TELAR in Donetsk. Deze zelfde BUK zou ook zijn gesignaleerd in een colonne militaire voertuigen rijdend in de richting van het Oekraïense grensgebied met Rusland.

Nederland: Een bevooroordeeld onderzoek

Het JIT-onderzoeksteam heeft in haar twee presentaties een vrij grondig beeld gegeven van wat er die dag is gebeurd. Toch blijven er vragen. Ondanks dat Nederlandse onderzoekers wel hebben gezocht naar stoffelijke resten op de rampplek (7 – https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2015/04/30/repatrieringsmissie-mh17-ten-einde) en grondmonsters hebben verzameld op de vermeende lanceerplek van de BUK, zegt Hoofdofficier van Justitie Fred Westerbeke in een interview met Novaya Gazeta in 2017 (6 – https://www.novayagazeta.ru/articles/2017/10/16/74192-the-purpose-is-to-bring-this-matter-to-court ): “Het onderzoek wordt verder belemmerd doordat wij het gebied niet kunnen bezoeken dat wordt gecontroleerd door de militanten. En we zijn niet in staat daar afspraken te maken, onder andere over het doen van interviews en arrestaties.” Als de journalist aan Westerbeke vraagt of er ‘op wat voor manier dan ook’ wordt gecommuniceerd met de zelfuitgeroepen volksrepublieken antwoord Westerbeke kortaf: “Wij erkennen deze entiteiten niet.” In een eerdere verklaring van het OM wordt echter niet van onwil van de zijde van de ‘militanten’ gesproken, maar wordt erop gewezen dat een dergelijk onderzoek niet mogelijk is vanwege wetgeving:

“De indruk is wel gewekt dat het gebied in Oost-Oekraïne waar vlucht MH17 is neergehaald vrij toegankelijk zou zijn voor het joint investigation team (JIT). Dat is niet het geval, en heeft te maken met de (inter)nationale regelgeving voor rechtshulp in strafzaken. Immers, de zelfverklaarde republieken DPR en LPR worden niet als autonome staten erkend.“ (8 – https://www.om.nl/onderwerpen/mh17-vliegramp/@97493/mh17-voorwerpen/ )

Met andere woorden: het onderzoeksteam wordt niet gehinderd door de zelfuitgeroepen Volksrepubliek Donetsk (DNR) maar door de nationale en internationale regelgeving. Hiermee wordt het dus in principe een politieke kwestie waarom er in het gebied van de DNR geen getuigen zijn gehoord. Het gevolg is dat het JIT afhankelijk is van getuigen die naar voren komen door middel van getuigenoproepen. Hier ontstaat de mogelijkheid van een bias in de getuigenpopulatie waardoor er in potentie de mogelijkheid bestaat dat er verkeerde conclusies worden getrokken. Nederland gaat zelfs zo ver met het handhaven van het standpunt over de zelfuitgeroepen volksrepublieken, dat het uiteindelijk niet Nederland is dat de zwarte dozen in de DNR ophaalt, maar Maleisië. (9 – https://www.volkskrant.nl/foto/rebellen-dragen-zwarte-doos-over-aan-maleisie~p3694187/)

Oekraïne: Onjuistheden in oorspronkelijke berichtgeving

Waar iedereen voor vreesde blijkt opeens waar te zijn. In de dagen vlak na de crash komt de vicepremier van Oekraïne met een vreselijk verhaal: De rebellen zouden hebben geknoeid met de zwarte dozen (3 – https://www.reuters.com/article/ukraine-crisis-blackboxes/ukraine-says-pro-russian-rebels-tampered-with-airliner-recorders-idUSL6N0PW41G20140721 ). Vermoedelijk om ervoor te zorgen dat de waarheid nooit boven tafel komt. Later komt echter hele andere informatie naar buiten; in zijn eindrapport zou het OVV melden dat er juist geen tekenen waren dat er met de zwarte dozen gesjoemeld zou zijn. ( 4 – MH17 Crash – Onderzoeksraad voor Veiligheid – Blz 47. OVV: ZWARTE DOZEN NIET BEWERKT)

Het zou niet de eerste keer zijn dat er vanuit Oekraïne onjuiste informatie naar buiten komt over de MH17. Al op de dag na de ramp schrijft Anton Gerasjtsjenko, adviseur aan het Oekraïense ministerie van binnenlandse zaken, het volgende op zijn Facebook:

“Op precies dit moment, in een wanhopige poging de consequenties van zijn daden te verbergen, probeert Rusland het rakettencomplex “BUK” te verbergen op Russisch territorium.

Tien minuten geleden is een rij militaire machines inclusief de bovengenoemde “BUK” het punt 48.011623, 38.763036 op de T-0522 weg gepasseerd. Er zijn slechts tien kilometer over tot Rusland.” ( 21 –  https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fanton.gerashchenko.7%2Fposts%2F694953173924866&width=500)

Volgens de presentatie van het JIT was de BUK ten tijde van het schrijven van Gerasjtsjenko allang in Rusland. Bovendien is volgens het JIT de BUK de grens over gestoken veel verder van de locatie waar Gerasjtsjenko zegt dat het volgens hem ’10 minuten geleden’ zou hebben gestaan. Niet alleen dat, Gerasjtsjenko suggereert ook dat de BUK naar het zuiden rijdt, ook dat komt niet overeen met de onderzoeksuitkomsten van het JIT. De BUK zou namelijk volgens het OM via een hele andere weg de grens over zijn gestoken, namelijk via Loegansk.

Het zal niet de laatste keer zijn dat Oekraïne de fout in gaat. “Zover het mij bekend is”, vertelde de adviseur van de Oekraïense president Igor Smesjenko, “zijn de laatste werkende divisies met “BUK-Ms” met werkende onderdelen en raketten verkocht aan Georgië.” Smesjenko voegt hier aan toe: “In de periode van juni 2014 [Uitgaande van de volgende bijzin bedoelt Smesjenko hier juli – SB], toen de Maleisische Boeing werd neergeschoten, waren er geen werkende onderdelen en raketten van het “BUK-M” complex van Oekraïne in dat deel van het land.”( 22 – https://interfax.com.ua/news/general/270029.html)

Het hieronder staande filmpje werd op 16 juli 2014, een dag voor de crash, gepubliceerd. Locatie volgens de makers van het filmpje is ergens in de zone van de ‘Anti-terroristische operatie’ (ATO), de zone waarin gevochten werd. Ondanks de woorden van Smesjenko is een BUK-installatie duidelijk zichtbaar.

Dit artikel beperkt zich tot de twee bovengenoemde onjuist heden. Maar de twee bovengenoemde voorbeelden zijn niet de enige twee voorbeelden waarin Oekraïne de fout in ging. Wel moet worden onthouden dat liegen niet noodzakelijk duidt op schuld: In een conflict is misleiding een belangrijke component van oorlogsvoering.

Oekraïne: Een verdachte als rechercheur

Oekraïne speelt een belangrijke rol in het onderzoek. Niet alleen is Oekraïne het land op wiens grondgebied de catastrofe heeft plaats gevonden, ook is Oekraïne één van de vijf JIT-landen. Oekraïne neemt dus deel aan het onderzoek. Dit betekent dat één van de drie partijen die verdacht is van het neerschieten van de MH17 (De rebellen, Rusland en Oekraïne) zitting neemt in het onderzoek naar de vraag wie de MH17 heeft neergeschoten. Niet alleen dat, het land verkeert ook nog in staat van gewapend conflict met de andere twee verdachte partijen. Grofweg lijkt het op een moordzaak waarin er drie verdachten zijn, één van de verdachten helpt officieel mee aan het onderzoek, draagt bewijs aan en heeft ook nog eens ruzie met de andere twee verdachten. Hoewel zo’n onderzoek de potentie heeft dat het alsnog de juiste conclusie aan kan dragen, helpt het de geloofwaardigheid van het onderzoek niet.

Er is wel een goede reden waarom Oekraïne meewerkt aan dit onderzoek. De internationale luchtvaartwetgeving stelt dat in het geval van een ongeval de verantwoordelijkheid voor het onderzoek naar de ramp ligt bij het land waar het voorval zich heeft voorgedaan. In dit geval betekent dat dus dat Oekraïne de verantwoordelijkheid had om onderzoek te doen naar het ongeval. Oekraïne heeft echter dit onderzoek gedelegeerd naar de JIT-landen waar dus ook Oekraïne deel van uitmaakt. Oekraïne was dit overigens niet verplicht.

Toch steekt er wat in de overeenkomst over het JIT-onderzoek, die Oekraïne, Nederland, Australië en België hebben afgesloten. In 2014 publiceerde RTL Nieuws dat er sprake was van een geheimhoudingsovereenkomst tussen de JIT-landen Nederland, België, Australië en Oekraïne.(18 – www.rtlnieuws.nl/nieuws/australische-documenten-over-geheimhoudingsovereenkomst-mh17) De geheimhoudingsovereenkomst of Non-Disclosure overeenkomst houdt volgens RTL Nieuws in dat eerst alle partijen het eens moeten zijn voor het desbetreffende onderzoek openbaar wordt. Op navraag van RTL Nieuws over de authenticiteit van het document antwoordt het Australische ministerie van Buitenlandse Zaken:

“This agreement requires consensus among the parties before information regarding the investigation can be released. The non-disclosure of information is important to avoid jeopardising the investigation or prejudicing a future judicial proceeding arising from the investigation.” (18)

De angst ontstaat hiermee dat de JIT-overeenkomst Oekraïne een veto heeft gegeven om alle voor Oekraïne nadelige informatie weg te stemmen. Het Nederlandse ministerie van Veiligheid en Justitie heeft hierop het volgende geantwoord: “Het Australische document zegt niets anders dan dat de JIT-landen hebben afgesproken om terughoudend te zijn met het naar buiten brengen van informatie. Zij noemen dat een ‘non-disclosure agreement’, maar het is een paragraaf in de JIT-overeenkomst.” Het helpt echter niet dat het verdrag tot de dag van vandaag geheim is omdat het een diplomatiek document betreft. Nog in 2017 wordt het kabinet gevraagd of de non-disclosure-overeenkomst ook de mogelijkheid inhoudt dat een land informatie buiten het proces kan houden. Het antwoord luidt:

“De vraag veronderstelt dat sprake zou zijn van een non-disclosure-overeenkomst tussen de JIT-landen. Dat is echter nooit gezegd. De inhoud van de JIT-overeenkomst is vertrouwelijk en openbaarmaking zou de internationale verhoudingen schaden, zo is reeds aangegeven (o.a. Kamerstukken II, 2016–2017, Aanhangsel, nr. 1217 en Kamerstukken II, 2016-2017, 33 997, nr. 97).” (20)

Oekraïne: Ontbrekende radarbeelden

Een laatste belangrijk punt over Oekraïne is het ontbreken van radarbeelden van radarstations uit Oekraïne. Oekraïnes primaire radarstations zouden niet aan hebben gestaan op het moment van de ramp met de MH17. “De eerste radar was vernietigd, de tweede was in onderhoud en de derde had geen bereik”, aldus de Oekraïense Ambassadeur Olexander Horin. (25 – https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/oekraine-onderzoeksraad-vroeg-wel-om-radarbeelden-van-mh17-crash?_sp=2b3c99db-a4c3-4aa8-be8f-e8847ed4aa5b.1524269267907 ) Oekraïne zou, tegen verplichtingen in, hebben verzaakt te melden aan de desbetreffende instantie dat de stations niet werkten. ( 24 – http://politiek.tpo.nl/2016/02/02/mh17-oekraine-mellde-uitstaan-radars-niet-aan-eurocontrol/) Uiteindelijk zou Oekraïne wel radardata aanleveren van een mobiel radarstation dat op die dag werd getest, maar de controverse over de andere radarstations blijft. Des te meer daar Oekraïne beweert dat ook haar militaire radars niet aan zouden hebben gestaan omdat er op de dag dat de MH17 neerkwam geen vluchten zouden zijn gepland. Dit ondanks dat Oekraïne slechts twee dagen voor de catastrofe beweerde dat Russische vliegtuigen een gebouw in Snezjnoje in Oekraïne zouden hebben gebombardeerd. (26 – http://www.bbc.com/news/world-europe-28309034) (De betrokkenheid van Russische vliegtuigen in Snezjnoje is naar alle waarschijnlijkheid niet meer dan Oekraïense oorlogspropaganda.)

Rusland: De vele theorieën van Rusland

Het Russische Pervij Kanal (1 – https://www.1tv.ru/news/2014-11-14/29049-za_mgnoveniya_do_krusheniya_boinga_pod_donetskom_unikalnyy_kadr_v_analiticheskoy_programme_odnako) komt op 14 november 2014 met spectaculair nieuws: er is een foto opgedoken van de straaljager die de MH17 neerschoot. De foto is genomen precies op het moment dat de jager een raket richting de MH17 afschoot. Even spectaculair is dat de foto achteraf nep blijkt te zijn, de foto is bewerkt. (2 – http://www.bbc.com/news/magazine-35706048 , https://www.bellingcat.com/news/2014/11/14/russian-state-television-shares-fake-images-of-mh17-being-attacked/)

Een andere versie van wat er mogelijk met de MH17 kan zijn gebeurd wordt gepresenteerd door het bedrijf Almaz Antey. Overigens slechts enkele uren voor de presentatie van de OVV begint. (Er moet wel worden gezegd dat het concern al eerder in juni een voorloper van deze presentatie had gemaakt.) Het bedrijf geeft de presentaties naar eigen zeggen omdat het bedrijf wordt geraakt door sancties die tegen het bedrijf zijn ingesteld door de EU als gevolg van de ramp. De reden is dat het bedrijf Almaz Antey de producent is van o.a. het BUK-luchtafweersysteem. (10 – https://www.youtube.com/watch?v=od8hg-UL3nc)

Almaz Antey laat in haar presentatie zien waar volgens het concern de raket die de MH17 heeft neergeschoten is ontploft ten opzichte van het vliegtuig. Het bedrijf doet dit door te kijken naar de inslagen van de BUK-deeltjes in een groot aantal wrakstukken. De methode lijkt op de methode die ook het OVV en het OM hebben gebruikt. Toch komt het Almaz-Antey uit op een andere conclusie dan de Nederlandse onderzoeken. Een belangrijk element voor de andere conclusie is dat, volgens de mening van Almaz-Antey, het JIT en de OVV geen rekening hebben gehouden met de schade die aan de linker motor zou zijn aangebracht door de BUK-raket. Het bedrijf oppert dat het schadeprofiel niet kan worden verklaard met de oriëntatie die de raket volgens het OVV op het moment van ontploffen zou hebben gehad.

Aan de hand van de oriëntatie die de raket volgens Almaz Antey zou hebben gehad, bepaalt het concern twee gebieden waar vandaan zou zijn geschoten als het een BUK was. Twee gebieden, omdat het concern de berekeningen heeft uitgevoerd voor twee verschillende raketten die een BUK zou kunnen afvuren, een oude en een modernere. De locatie komt uit op een locatie veel westelijker dan die van het JIT. ( 11 – http://tass.ru/eksperiment-almaz-anteya/naturnyy-eksperiment/2343662 / https://www.youtube.com/watch?v=LKAXKwnUTg0) Belangrijke woorden die in veel publicaties over het hoofd worden gezien in deze presentatie zijn: ‘Als het een BUK zou zijn geweest’. Het concern doet namelijk nooit de uitspraak wat de MH17 zou hebben neergeschoten.( 10 – https://www.youtube.com/watch?v=od8hg-UL3nc)

Er is een groot verschil in verhaal tussen de hierboven genoemde berichten. In één bericht gaat het om een vliegtuig, in de andere weer om een BUK. Dit leidt tot wat vaak wordt gesuggereerd, dat ‘de Russen’ steeds met nieuwe onderling tegenstrijdige berichten komen. In alle eerlijkheid moet hier echter wel bij worden vermeld dat het in het geval van de straaljager om staatsmedia gaat, een bedrijf met een sterke band hebben met de overheid, toch betreft het hier niet berichtgeving van de overheid. Dus om dergelijke voorbeelden aan te halen als dat zij een standpunt vertegenwoordigen van de Russische overheid is niet juist. Wat de persconferentie van Almaz Antey betreft, moet gezegd worden dat ook de Russische minister van buitenlandse zaken Sergej Lavrov naar de resultaten van dit onderzoek verwijst. ( Link: https://www.youtube.com/watch?v=7uvp7kojPHM )

Rusland: Verklaringen van de overheid

Wat zegt die Russische overheid dan wél? Eén van de meest recente voorbeelden van verklaringen van de Russische overheid is van de Russische president zelf. In een interview van Oliver Stone met  president Poetin (12 – https://tvrain.ru/news/pravda_vyjdet_naruzhu-443523/) wijst Poetin op een verklaring van de Oekraïense luchtverkeersleider ‘Carlos’. Poetin zei: “Zover het mij bekend was, direct na deze vreselijke ramp heeft een Oekraïense luchtverkeersleider, een specialist van Spaanse afkomst, verklaard dat hij in de corridor van het passagiersvliegtuig een militair toestel heeft gezien.” Eerder werd Carlos echter al ontmaskerd als een oplichter door de burgerjournalist Marcel van den Berg (13 – http://www.whathappenedtoflightmh17.com/atc-carlos-spainbuca-sent-first-tweet-two-hours-after-mh17-fdr-stopped/) (Pas later zouden Radio Free Europe/Radio Liberty (14 – https://www.rferl.org/a/catch-carlos-if-you-can-mh17-russia-ukraine/29065244.html) en Nieuwsuur (15 – https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2222351-mh17-luchtverkeersleider-kiev-ontmaskerd-hij-blijkt-een-fantast.html) deze conclusie overnemen.) Met andere woorden, president Poetin verwees naar de woorden van een oplichter.

De meest gedetailleerde uitspraken van de Russische overheid over de MH17 zijn gedaan door het Russische ministerie van Defensie. Het gaat hier om een presentatie die gegeven is vlak na het neerschieten van de MH17 en om een presentatie van radarbeelden gegeven een paar dagen voor de presentatie van het JIT.

In deze presentatie van het ministerie van defensie gehouden vlak na de ramp met de MH17 wordt er gewezen op de aanwezigheid van Oekraïense luchtdoelraketsystemen in het gebied die door Rusland zou zijn gedetecteerd. Volgens het Russische ministerie van defensie neemt de hoeveelheid van deze installaties toe voor de ramp, om vervolgens in de dagen na de catastrofe weer snel af te nemen. Ook laat het Russische ministerie van defensie satellietbeelden zien van wat een vermeende BUK-installatie zou zijn die vlak bij het dorpje Zarosjtjenskoje zou staan. Daarnaast maakt Rusland een harde claim: er vloog ten tijde van de catastrofe een SU25 straaljager vlak in de buurt van de MH17. Rusland stelt de vraag: ‘Wat deden deze vliegtuigen en BUKs daar?’ Wat Rusland niet doet is stellen dat de SU25 of de Oekraïense luchtdoelraketsystemen hebben geschoten. (https://www.youtube.com/watch?v=acd_67jrXxM)

Daarnaast heeft het Russische ministerie van defensie nog een andere belangrijke presentatie gegeven waar weer een heel ander verhaal klinkt. In deze presentatie worden radarbeelden gepresenteerd waarvan het Russische ministerie van defensie beweert dat ze lang zoek zouden zijn geweest. Op de radarbeelden zou volgens het Russische ministerie van defensie geen BUK-raket te zien zijn op de plaats waar JIT zegt dat er zo’n raket zou moeten zijn. Het Russische ministerie van defensie beweert dat dit aangeeft dat er daarom geen lancering heeft kunnen plaatsvinden vanaf de JIT-lanceerlocatie. Het JIT zou dit later tegen spreken, stellende dat ‘afwezigheid van de raket op de radarbeelden niet zou betekenen dat de raket er niet was.’ De radarbeelden laten nog iets anders zien: er zijn namelijk ook geen vliegtuigen, inclusief de eerdergenoemde SU25. (17 – https://www.youtube.com/watch?v=o8SHZriRbi8 ) Eerst wordt het ene vertelt, daarna het ander. De radarbeelden van een ander station waar het JIT om heeft gevraagd zijn tot de dag van vandaag nog niet door Rusland vrijgegeven.

Eén van de meest recente berichten afkomstig uit Rusland over de MH17 betreft een aantal reacties op de recent gepubliceerde resultaten van het JIT-onderzoek. In een persconferentie meldde het ministerie van defensie dat er nooit een Russisch luchtafweersysteem de Oekraïens-Russische grens over is gestoken. (bron: https://tvzvezda.ru/news/vstrane_i_mire/content/201805241601-amtm.htm ) Nog sterker is het antwoord dat president Poetin gaf op de vraag “Dus het was geen Russische raket?” Poetin beantwoordt met “Nee, natuurlijk. Natuurlijk niet.” (bron: https://www.youtube.com/watch?v=R6x-q8ul1KY )

Ook de Russische overheid maakt tegenstrijdige en onjuiste claims. Maar wat eveneens opvalt, is dat in de Nederlandse berichtgeving veel details verloren gaan. (‘Als het een BUK was’, niet noemen wat de MH17 neerschoot.) Of het nu gaat om een Russisch bedrijf of om de Russische staat, veelal wordt het aangeduid als ‘Rusland zegt’, dat is dus niet altijd waar.

De onderste steen

Het maakt dus niet uit of het gaat om Rusland, Oekraïne of Nederland, overal gebeuren verdachte dingen. De bovengenoemde feiten dragen ertoe bij dat er in Nederland veel wantrouwen is naar het onderzoek. Er is pessimisme over of ‘de onderste steen’ ooit boven komt. Onder journalisten en politici is dit echter anders, daar is een bijna algemeen vertrouwen aanwezig in het onderzoek van zowel de OVV als dat van het OM/JIT. Afwijken van het officiële onderzoek kan een politicus duur komen te staan, zo is middels gebleken bij de Kamerleden Pieter Omtzigt en Thierry Baudet. In de Nederlandse pers is het niet veel anders; ook in de pers roept de bijzondere constructie van het JIT-onderzoek maar weinig vragen op. Scepsis richt zich voornamelijk op Rusland.

De bovengenoemde feiten suggereren dat vertrouwen in het onderzoek op zijn zachtst gezegd niet vanzelfsprekend is. Er is hier sprake van een onderzoek waarin één van de verdachten ook onderzoeker is. Het gevolg is dat één van de verdachten ook bekend is met veel bewijs en dus getuigen. Het is een onderzoek waarin er maar zeer beperkt is gewerkt op de crime scene en waarbij grote geopolitieke belangen een rol spelen. Het is moeilijk zo’n onderzoek te begroeten met vertrouwen.

Op zijn beurt betekent het ook niet noodzakelijk dat wat het OM zegt niet waar is. Maar als het waar is dan zullen er mensen te vinden moeten zijn die hebben gezien wat er die dag is gebeurd. Mensen die bepaalde gebeurtenissen kunnen bevestigen of juist niet. In de hoop bepaalde theorieën te kunnen verifiëren reis ik af naar Oost-Oekraïne, om te kijken welke verhalen zijn blijven liggen, wat de achtergrond is geweest waartegen vlucht MH17 neer is gehaald. Voor één ding wordt wel gewaarschuwd: de woorden van de getuigen worden zo waarheidsgetrouw mogelijk weergegeven. Dat betekent dat er verklaringen zullen komen die niet met elkaar in overeenstemming zijn. Aan u om er iets van te vinden.

Terug op Schiphol, inmiddels in het vliegtuig dat op het punt staat te vertrekken, overvalt mij weer dezelfde gedachte. Nog één dag, dan is het precies drie jaar geleden dat vlucht MH17 opsteeg van hetzelfde vliegveld om nooit meer terug te keren. Alle 298 passagiers zouden de vlucht niet overleven. De motoren van mijn vliegtuig trekken op, ik voel hoe de versnelling mij in mijn stoel duwt en even denk ik dat ook voor mij dit mijn laatste reis kan zijn. Maar al een moment later realiseer ik me dat de vliegroutes inmiddels veranderd zijn. Het is immers al vier jaar later. Vier jaar later… Ik twijfel, zal er überhaupt nog iets te vinden zijn?

1 – Ik wijs er op dat, ondanks dat Pervij Kanal een staatsomroep is, het niet betekent dat de ‘Russische staat liegt’, zo’n bewering is net zo fout als dat bij het vertonen van verkeerde informatie bij het NOS het zou betekenen dat ‘de Nederlandse staat liegt’.
Bron: https://www.1tv.ru/news/2014-11-14/29049-za_mgnoveniya_do_krusheniya_boinga_pod_donetskom_unikalnyy_kadr_v_analiticheskoy_programme_odnako

2 – http://www.bbc.com/news/magazine-35706048 / https://www.bellingcat.com/news/2014/11/14/russian-state-television-shares-fake-images-of-mh17-being-attacked/

3 – https://www.reuters.com/article/ukraine-crisis-blackboxes/ukraine-says-pro-russian-rebels-tampered-with-airliner-recorders-idUSL6N0PW41G20140721

4 – MH17 Crash – Onderzoeksraad voor Veiligheid – Blz 47.OVV: ZWARTE DOZEN NIET BEWERKT

5 – https://www.youtube.com/watch?v=2BtBEV_rAd0

6 – https://www.novayagazeta.ru/articles/2017/10/16/74192-the-purpose-is-to-bring-this-matter-to-court

7 – https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2015/04/30/repatrieringsmissie-mh17-ten-einde

8 – https://www.om.nl/onderwerpen/mh17-vliegramp/@97493/mh17-voorwerpen/

9 – https://www.volkskrant.nl/foto/rebellen-dragen-zwarte-doos-over-aan-maleisie~p3694187/

10 – https://www.youtube.com/watch?v=od8hg-UL3nc

11 – http://tass.ru/eksperiment-almaz-anteya/naturnyy-eksperiment/2343662 / https://www.youtube.com/watch?v=LKAXKwnUTg0

12 – https://tvrain.ru/news/pravda_vyjdet_naruzhu-443523/

13 – http://www.whathappenedtoflightmh17.com/atc-carlos-spainbuca-sent-first-tweet-two-hours-after-mh17-fdr-stopped/

14 – https://www.rferl.org/a/catch-carlos-if-you-can-mh17-russia-ukraine/29065244.html

15 – https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2222351-mh17-luchtverkeersleider-kiev-ontmaskerd-hij-blijkt-een-fantast.html?

16 – Beelden Russische minsterie van defensie over BUKs en SU25s – https://www.youtube.com/watch?v=acd_67jrXxM

17 – Russische ministerie van defensie over RADAR beelden. https://www.youtube.com/watch?v=o8SHZriRbi8

18 – www.rtlnieuws.nl/nieuws/australische-documenten-over-geheimhoudingsovereenkomst-mh17

19 – https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/vetorecht-oekraine-strafonderzoek-mh17

20 – https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/rapporten/2017/08/16/tk-bijlage-besluit-vervolgingsmechanisme-mh17/tk-bijlage-besluit-vervolgingsmechanisme-mh17.pdf

21 –  https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fanton.gerashchenko.7%2Fposts%2F694953173924866&width=500

This very moment Putin in a desperate attempt to hide the consequences of his deeds is trying to hide rocket complex “Buk” on Russian territory.

Ten minutes ago a row of military machinery including the above–mentioned “Buk” has passed the point  48.011623, 38.763036  on the road T-0522. It is only ten kilometers left to Russia.

It is most likely that the machinery which fired the missiles at Malaysian aircraft will be destroyed and the people who committed the act of terror will be annihilated.

Several hours ago Putin made a statement in regard the catastrophic crash of Malaysian Boing in which he blamed it all on Ukrainian side. What else is there to be done for an international terrorist?! Only lie!

The video of him lying is here:

https://www.youtube.com/watch?v=iCxVzkRc5oM

I kindly ask everyone for REPOST

22 – https://interfax.com.ua/news/general/270029.html

“Насколько мне известно, последний боеспособный дивизион зенитно-ракетного комплекса “Бук-М” с боеспособными частями и ракетами был продан Грузии”.

“На период июня 2014 года, когда был сбит малайзийский “Боинг”, боеспособных частей и ракет зенитно-ракетного комплекса “Бук-М” Украины в том регионе страны не было”, – сказал советник президента Украины Игорь Смешко.

23 – https://debatgemist.tweedekamer.nl/debatten/debat-over-het-besluit-vervolgingsmechanisme-mh17

24 – http://politiek.tpo.nl/2016/02/02/mh17-oekraine-mellde-uitstaan-radars-niet-aan-eurocontrol/

25 – https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/oekraine-onderzoeksraad-vroeg-wel-om-radarbeelden-van-mh17-crash?_sp=2b3c99db-a4c3-4aa8-be8f-e8847ed4aa5b.1524269267907

26 – http://www.bbc.com/news/world-europe-28309034

**OVV: Onderzoeksraad Voor Veiligheid, een onafhankelijk orgaan van de overheid dat belast is met het onderzoeken van de oorzaak en niet van de schuldvraag van een ramp.

***OM: Openbaar Ministerie

****: JIT: Joint Investigation Team, het internationaal onderzoek orgaan naar de oorzaak en schuldvraag rond de MH17. De landen die deel uitmaken van het JIT zijn Nederland, Oekraïne, Australië, België en Maleisië. Rusland maakt geen deel uit van het JIT.