VN: Russische troepen moeten Transnistrië verlaten

De algemene vergadering van de Verenigde Naties heeft een ontwerp resolutie aangenomen van o.a. Moldavië, die Rusland oproept zijn troepen terug te trekken uit Transnistrië, een niet erkend land dat formeel tot het territorium van Moldavië behoort. De resolutie ligt onder vuur vanuit Rusland en Transnistrië, maar ook de president van Moldavië is er niet over te spreken.

De Russische troepen gestationeerd in Transnistrië, een niet-erkend land dat zich begin jaren ‘90 heeft afgescheiden van Moldavië, dienen zich terug te trekken naar Rusland volgens een vorige week aangenomen VN-resolutie. Omdat Transnistrië een niet-erkend land is en officieel op het territorium ligt van Moldavië, wil de huidige regering in Chisinau dat de troepen vertrekken. De Moldavische minister van Buitenlandse Zaken Tudor Ulianovschi stelde dat de Russische troepen zich op het Moldavische grondgebied bevinden zonder toestemming van Moldavië.

In een verklaring stelt het Moldavische ministerie van Buitenlandse zaken: “De voortdurende aanwezigheid van Russische troepen en munitie op het territorium van Moldavië zonder de toestemming van Moldavië is niet alleen onverenigbaar met haar onafhankelijkheid, soevereiniteit, territoriale integriteit en permanente neutraliteit, maar ook met het internationale recht en met de provisies van het VN-handvest.” Volgens de verklaring benadrukte het document dat het over de Russische militaire ‘Task-Force’ gaat en niet over de Russische troepen als vredesbewakers.

De reactie van de Moldavische president Dodon (Socialistische Partij) staat echter haaks op de verklaring van zijn eigen ministerie van Buitenlandse Zaken. Dodon verklaart tegenover RIA Novosti: “De Moldavische vertegenwoordiger heeft een voorstel naar voren gebracht in de VN over de terugtrekking van Russische troepen van het territorium van Moldavië. Het voorstel is enkel gericht op een escalatie van de situatie in de republiek en het aanrichten van serieuze schade aan de Moldavisch-Russische relaties. De resolutie verslechtert enkel de positie van Chisinau, inclusief, vanuit het perspectief van eerder behaalde vooruitgang naar een politieke oplossing van het conflict met Transnistrië.”

Het ministerie van buitenlandse zaken van Transnistrië (formeel de Pridnestrovische Moldavische Republiek geheten) legt er in een verklaring de nadruk op dat de Russische troepen in Transnistrië de taak uitvoeren van het waarborgen van een duurzame vrede. Tiraspol laat in de verklaring verder weten dat “geen enkel besluit over het veranderen van het format van de vredesmissie onder het patronage van Rusland kan worden genomen zonder het in acht nemen van de mening van Transnistrië.” Een vergelijkbare verklaring was al voor de stemming in de VN gedaan door de Transnistrische minister van buitenlandse zaken Vitali Ignatjev.

De rol van de Russische troepen in het stoppen van de oorlog tussen Moldavië en Transnistrië wordt aangehaald door de verklaring van het Russische ministerie van Buitenlandse zaken: “Het aannemen van de resolutie kan de prille vooruitgang ondermijnen die de afgelopen maanden is gemaakt in het Transnistrische conflict.” Verder voegt het Russische ministerie eraan toe: “Het is noemenswaardig dat binnen het leiderschap van de Moldavische republiek er geen eenheid is met betrekking tot de resolutie, dit volgt uit de speciale verklaring van de President van de Republiek van Moldavië.”

Spanningen

Begin dit jaar spande de Liberale Partij van Moldavië een rechtszaak aan om ervoor te zorgen dat de Russische taal de status zou verliezen van taal der internationale communicatie. In juli zou het constitutioneel hof van Moldavië de Liberale Partij gelijk geven. Een dergelijk besluit bemoeilijkt een eventuele herintegratie van Transnistrië in Moldavië vanwege de grote Oekraïense en Russische minderheid in het niet erkende land.

Een grote stap voorwaarts voor de verhoudingen tussen Moldavië en Transnistrie werd afgelopen april bezegeld. Toen kwamen de regeringen in Chisinau en Tiraspol overeen dat inwoners van Transnistrië voor hun voertuigen neutrale nummerborden zouden krijgen zodat ze per september konden deelnemen aan het internationale autoverkeer.

Moldavische verkiezingen

In november dit jaar worden er in Moldavië parlementsverkiezingen gehouden. In de peilingen staat de Socialistische Partij (PSRM), waartoe ook de eerder genoemde president Dodon behoort, aan de leiding met zo’n 50 procent van de stemmen. Het ligt in de lijn der verwachting dat de PSRM een gematigdere koers zal varen ten aanzien van Transnistrië.

De huidige regering van Moldavië stelt zich hard op naar de regering in Transnistrië. Het is daarom de verwachting dat zowel Transnistrië als Rusland de Moldavische verkiezingen af zullen wachten in de hoop op een politieke leiding die meer bereid is om rond de tafel te gaan zitten met Transnistrië. Tot die tijd is weinig beweging te verwachten rond het Transnistrische conflict.

Achtergrond

Transnistrië scheidde zich in 1990 af van Moldavië uit vrees voor het opkomende nationalisme, dat pleitte voor aansluiting bij Roemenië, invoering van het Latijnse in plaats van het cyrillische alfabet en de uitzetting van etnische minderheden zoals Russen en Oekraïners. Nadat de nationalisten in 1990 de Moldavische verkiezingen wonnen en opriepen tot het vormen van milities om gewapenderhand een onafhankelijkheidsreferendum in Gagaoezië (een overwegend door Gagoezen bewoonde regio in het zuiden van Moldavië) tegen te gaan, vormde men in Transnistrië, waar Russen en Oekraïners een groot deel van de bevolking vormen, eigen milities en riep de PMR de onafhankelijkheid uit. Uiteindelijk kwam het tot een gewapend conflict, aan het einde waarvan een gezamenlijke vredeshandhavingsmissie van Moldavië, Transnistrië en Rusland tot stand kwam. Rusland stuurt aan op de vorming van een Moldavische federatie, waarvan Transnistrië deel uitmaakt, maar het Westen oefent druk uit op Chisinau om hier niet in mee te gaan.

Aanwezigheid Russische Troepen

De aanwezigheid van de Russische troepen in Transnistrië stamt nog uit de Sovjet-tijd. Nadat de oorlog in Transnistrië was geëindigd is er een gezamenlijke Russisch-Transnistrisch-Moldavische vredesmissie opgezet. Ook is een deel van het Sovjet/Russische 14^de leger in Transnistrië achtergebleven om Sovjet-munitiedepots te beschermen, doch zouden deze troepen volgens het vredesverdrag van 1992 Transnistrië moeten verlaten wanneer het conflict is opgelost. Er is echter een meningsverschil tussen de huidige Moldavische regering en Rusland en Transnistrië over de vraag wat het inhoudt wanneer het conflict is opgelost of niet.

Eveneens belangrijk is het ondertekenen door Rusland van het Verdrag inzake conventionele strijdkrachten in Europa. Volgens dit verdrag zouden de munitiedepots moeten worden ontruimd en de Russische troepen in Transnistrië de regio moeten verlaten. Een groot deel van deze munitie is inmiddels ontruimd. Echter is een deel van de Sovjet-munitie over haar houdbaarheidsdatum heen en beroept Rusland zich erop dat de overige munitie niet vervoerd kan worden. In totaal zijn er nog zo’n 1000 à 1500 Russische militairen aanwezig in Transnistrië. Een deel hiervan (500 man) behoort tot de gezamenlijke vredesmissie. De aanwezigheid van de overige Russische militairen wordt door hetzelfde verdrag geregeld, maar hierover bestaat onenigheid.