Lafontaine pleit voor linkse hergroepering, gerucht afsplitsing Wagenknecht

Uitgerekend op het moment dat het gerucht de ronde doet dat Sahra Wagenknecht zich uit Die Linke wil terugtrekken, pleit haar man Oskar Lafontaine voor de oprichting van een nieuwe partij om links te verenigen.

“We hebben een beweging om links bijeen te brengen nodig, een soort linkse volkspartij waarin Die Linke, delen van de Groenen en de SPD samenkomen”, aldus de voormalige partijleider van Die Linke tegenover het tijdschrift Der Spiegel. Rechts is steeds dan sterk geworden wanneer het beginsel van de sociale gerechtigheid verwaarloosd werd, grote delen van de bevolking benadeeld werden en deze zich niet meer vertegenwoordigd voelden door de gevestigde partijen, aldus Lafontaine. Dit is volgens de oud-partijleider nu massief het geval.

Het partijsysteem zoals het nu bestaat functioneert volgens hem niet meer: “We hebben een hergroepering nodig. Alleen zo kan er weer een linkse machtsoptie ontstaan.” De SPD bekritiseerde hij opnieuw als ontmoedigd. SPD-leider Martin Schulz heeft zich in zijn optiek aangepast. “Dat heeft de Schulz-hype toch laten zien: Er is potentieel voor een linkse meerderheid onder de kiezers. De mensen wachten zelf op zo’n optie.” De gewenste linkse beweging zou “niet alleen de klassieke partijen, maar ook vakbonden, sociale organisaties, wetenschappers, de culturele sector en anderen moeten omvatten”.

Verdeeldheid

Het voorstel van de fractievoorzitter in de landdag van het Saarland komt op een moment waarop de interne verdeeldheid in Die Linke sterk oplaait. Mede daarom houden vroegere strijdmakkers hem voor nog slechts beperkt in staat tot het sluiten van bondgenootschappen. Lafontaine, die in 1999 als SPD-leider er minister van Financiën onder Gerhard Schröder aftrad en enkele jaren later uit die partij stapte, is “politiek tamelijk retro”, aldus vicevoorzitter van de SPD Ralf Stegner tegenover het dagblad Tagesspiegel en bovendien “als ‘vredesengel’ en adviseur voor politiek links in Duitsland eerder de verkeerde man op de verkeerde plaats”.

Lafontaine wees er vervolgens op dat de SPD in de afgelopen jaren de helft van haar leden een kiezers verloren heeft. “Alleen wanneer ze haar politiek fundamenteel verandert, zal ze weer kiezers voor zich winnen. Ze heeft niet alleen afbouw van sociale regelingen te verantwoorden. Ze heeft ook de het Oost- en Ontspanningsbeleid van Willy Brandt opgegeven. Duitse troepen staan aan de grens met Rusland”, aldus de oud-partijvoorzitter. Voor het overige is het asielbeleid van Die Linke volgens Lafontaine net zo verkeerd als dat van de andere partijen, aangezien het 90 procent van de asielzoekers min of meer buiten beschouwing laat: “Slechts tien procent slaagt er in naar de industriestaten te komen.”

Niet alleen de sociaaldemocraat Stegner, maar ook Groenen-voorzitter Simone Peter liet zich sceptisch tot terughoudend uit over het voorstel van de Saarlander voor een verenigende linkse beweging. Voor zoiets, aldus Peter, is niet de oprichting van een nieuwe partij nodig “maar moed en het vertrouwen van de linkse partijen in de eigen ideeën en visies van politiek en samenleving”.

Lijst Sahra Wagenknecht

Binnen Die Linke dreigt de partij-interne strijd intussen te escaleren. Der Spiegel uit onder aanhaling van Berlijnse partijkringen de speculatie dat Lafontaines voorstel vooral moet dienen om de positie van zijn wederhelft, Sahra Wagenknecht, te versterken, die als fractievoorzitter in de Bondsdag een centrale figuur in de partij-interne conflicten is. In de partij doen namelijk geruchten de rond over een ‘Lijst Sahra Wagenknecht’, die zich van Die Linke af zou kunnen splitsen. Officieel zegt Wagenknecht daarover: “Ik ben niet van plan Die Linke te splijten.”

Oppervlakkig mag dat waar zijn. Lafontaine en zijn vrouw houden de huidige partijformatie echter evident voor achterhaald en te weinig slagkrachtig. Hun inspiratie is kennelijk wat er vorig jaar in Frankrijk gebeurd is. Niet alleen stapte Emmanuel Macron uit de Parti Socialiste om zijn eigen partij te beginnen en vervolgens de presidents- en parlementsverkiezingen te winnen, ook begon Jean-Luc Mélenchon een nieuwe partij, die niet alleen zijn oude blok overschaduwde, maar in de presidentsverkiezingen ook traditioneel links overvleugelde. De nieuwszender NTV schreef op zijn website dan ook “het project ‘Emmanuel Sahra Lafontaine’ is begonnen.

Lafontaine en Wagenknecht hebben echter duidelijk meer affiniteit met Mélenchon dan met Macron. Voor 14 januari is in de hoofdstad een conferentie gepland, waar naast Lafontaine ook partijleider van La France insoumise (Onbuigzaam Frankrijk) Mélenchon zal spreken. Deze door het Bondsdaglid van Die Linke Dieter Dehm georganiseerde conferentie wordt door delen van de Bondsdagfractie zwaar bekritiseerd, omdat er geen spreker vanuit de partijtop van Die Linke in het programma is opgenomen. Opzien wekte ook het feit dat de vroeger SPD-voorzitter en voormalig minister-president van Brandenburg Matthias Platzeck als mogelijke spreker genoemd werd.

Lafontaine, dat staat buiten kijf, was steeds een politicus met een neus voor stemmingen. De politiek van de open grenzen, die nog altijd door de partijleiding gepropageerd wordt, heeft delen van de achterban van Die Linke afgeschrokken. Lafontaine wees er onlangs op dat de partij in vroegere bolwerken als zijn eigen Saarland, maar ook in de voormalige DDR sterk verloren heeft aan de AfD. Zijn echtgenote valt hem daarin bij. “Als iedereen die het standpunt ‘open grenzen voor alle mensen nu meteen’ niet deelt, direct onder verdenking wordt gesteld een racist en halve nazi te zijn, dan is een zakelijke discussie over een verstandige strategische opstelling niet meer voerbaar”, schreef Wagenknecht in een brief aan fractiecollega’s. Velen in de partij houden dit voor een vooraankondiging van haar terugtreden.