“Ik ben bang dat de verkiezingen gefikst worden”, stelde Donald Trump tegenover kiezers in Ohio en Sean Hannity van televisiezender Fox News. En dat raakte een zenuw. “Gevaarlijk”, “giftig”, sloegen de media terug. Trump zou pogen de resultaten van de presidentsverkiezingen later dit jaar te “deligitimiseren”.
Welnu, als dat is wat Trump probeert te doen, dan heeft hij geen gering punt. Ga maar eens na wat 2016 beloofde en waar het naar uitziet dat het leveren zal.
Deze verkiezingsronde is met recht ‘het jaar van de outsider’ genoemd. Het was een jaar dat gekenmerkt werd door de sterke opkomst van economisch populisme en patriottisme, een jaar waarin een 74 jaar oude socialistische senator de voorverkiezingen opschudde met gigantische mensenmassa’s waarbij die van Hillary Clinton in niet vielen.
Het was het jaar waarin een non-politicus, Donald Trump, door de Republikeinse voorverkiezingen, die een historische opkomst kenden, raasde, met de in ongenade gevallen Einzelgänger senator Ted Cruz als zijn belangrijkste rivaal. Meer dan een dozijn Republikeinse rivalen, omschreven als het sterkste GOP-terrein sinds 1980, konden hun biezen pakken. Dit was het jaar dat de Amerikanen zich verhieven om het establishment neer te halen in een vreedzame bestorming van de Amerikaanse Bastille.
Maar als het uitloopt op een restauratie van de Clinton-dynastie en een ratificatie van het zelfde oude Beltway-beleid (Beltway, vgl. Haagse kaasstolp, red.), wekt dat dan niet de indruk dat er iets frauduleus is aan de Amerikaanse democratie, zit daar geen luchtje aan?
Als 2016 ons iets geleerd heeft, is het dat het establishment, wanneer zijn hegemonie bedreigd wordt, in nietsontziende solidariteit de rangen sluit – om hun voordeeltjes, privileges en macht te behouden. Alle componenten van het establishment – het bedrijfsleven, de culturele sector, de politiek, de media – geven vandaag de dag een ultimatum af aan Middle America: Trump is onacceptabel.
Instructies worden uitgevaardigd aan Republikeinse leiders, dat ze ofwel Trump moeten dumpen, dan wel niet langer als moreel geschikte deelhebbers aan de macht beschouwd zullen worden. Het spreekt boekdelen over het karakter van leden de Republikeinse elite, dat sommigen naar manieren zoeken om deze instructies uit te voeren, hoewel dit het ontkrachten en afstoppen van het democratische proces dat Trump heeft voortgebracht zou betekenen. Maar hoezo deelt een verworpen establishment überhaupt nog bevelen uit aan wie dan ook?
Waarom is het niet Middle America dat de lakens uitdeelt, in plaats van andersom? Meer in het bijzonder zouden Republikeinse kiezers hun in diskrediet geraakte en verworpen heersende klasse moeten zeggen: Als we niet van jullie af kunnen komen via de stembus, vertel ons dan hoe we wel, op vreedzame en democratische manier, van jullie af kunnen komen? Jullie willen van Trump af? Hoe komen wij van jullie af?
De Tsjechen hadden hun Praagse Lente. De Tunesiërs en de Egyptenaren hun Arabische Lente. Wanneer hebben wij onze Amerikaanse Lente? De Britten hebben hun Brexit en verklaarden zich onafhankelijk van een arrogante superstaat in Brussel. Hoe bevrijden wij ons van een Beltway-superstaat die nog machtiger is en niet vatbaar voor democratische verandering?
Onze CIA, NGO’s en National Endowment for Democracy zetten zich stuk voor stuk in voor ‘regime change’ aan de andere kant van de wereld, in landen waarvan de leiders Amerika niet aanstaan. Maar hoe bewerken we ‘regime change’ in ons eigen land?
Donald Trumps succes, ondanks de vrijwel universele vijandigheid van de media, zelfs van grote delen van de rechtse media, had grotendeels te maken met de reactie van het publiek op veel van de onderwerpen die hij op de agenda zette.
Hij stelde voor illegale immigranten terug te sturen, Amerika’s grenzen te beveiligen, geen amnestie door te voeren. Hij stelde een buitenlands beleid voor dat Amerika op de eerste plaats zet en het buiten oorlogen houdt die Amerika alleen maar een hoop bloed en geld gekost hebben.
Hij stelde een economisch beleid voor waarin het ‘Amerikanisme’ van de gewone mensen het globalisme van de transnationale elites en hun K Street-lobbyisten (Aan K Street in Washington zijn veel denktanks gevestigd, red.) en knechtjes in het Congres.
Hij verwierp NAFTA en de handelsakkoorden en -tekorten met China, en stelde voor het Trans-Pacifische Partnerschap (TPP) te verwerpen. Tegen het einde van de campagne had hij de discussie gewonnen ten aanzien van handel, aangezien Hillary Clinton het nu met hem eens was over TPP en moest toegeven ook bedenkingen te hebben bij NAFTA.
Maar als TPP toch weer nieuw leven wordt ingeblazen omdat de oligarchen van Wall Street, de Business Roundtable en de Amerikaanse Kamer van Koophandel er op staan – gesteund door de hoofdredacties van de dagbladen die afhankelijk zijn van hun geld, wat betekenen verkiezingen dan nog?
En als we, zoals gezien de peilingen niet ondenkbaar is, Clinton krijgen – en dus TPP, en amnestie, en eindeloze stromen van migranten uit de Derde Wereld die meer kosten dan ze belastingen opbrengen en die de Republikeinse kiezers electoraal zullen verdringen – waar ging het dan allemaal om in 2016? Zou dat werkelijk zijn waarvoor een meerderheid van de Amerikanen stemde in deze zo opwindende presidentsverkiezingen?
“Zij die vreedzame revolutie onmogelijk maken, zullen gewelddadige revolutie onvermijdelijk maken”, zei John F. Kennedy. De jaren ’60 en vroege jaren ’70 waren een tijd van sociale omwenteling in Amerika, en president Nixon presideerde door de dienstplicht en de oorlog in Vietnam te beëindigen over wat een columnist de ‘cooling of America’ noemde.
Maar als Hillary Clinton aan de macht komt en de huidige koers van Amerika voortzet, de koers die een meerderheid van de Amerikanen verwierp in de voorverkiezingen, there is going to be a bad moon rising. En de nieuwe demonstranten in de straten zullen niet de verwende kinderen van campussen van de dure universiteiten zijn.