Kijktip: De opkomst van de Golfstaten

De Frans-Duitse zender Arte zendt vanavond een tweedelige documentaire uit over de opkomst van de Golfstaten.

Mede aan de hand van nog niet eerder vertoond archiefbeelden, schetst de documentaire de geschiedenis van de Golfstaten in de afgelopen honderd jaar. De eerste aflevering laat zien hoe de emiraten door de vondst van olie in de Perzische Golf veranderden van door nomaden gedomineerde staatjes in belangrijke economische spelers.

De belangrijkste inkomstenbron voor de kuststaatjes was de parelvisserij. In Qatar, Abu Dhabi en Dubai bouwden koopmansfamilies hun vermogen op met internationale handel. Om de handel veilig te stellen, sloot het Verenigd Koninkrijk protectoraatsverdragen met de emiraten af. In de tijd tussen de twee wereldoorlogen stortte de koers van parelmoer echter in. Binnen tien jaar vervielen de vissersdorpen en trokken grote delen van de bevolking weg.

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd in de Perzische Golf echter een nieuwe schat ontdekt; in 1940 begonnen de eerst olieboringen in de Golfstaten. De emirs zagen het zwarte goed in eerste instantie voor net zo vergankelijk als de parels aan. Pas in de jaren ’60 schoven ze aan de tafel van grote aardolieproducenten aan. Sindsdien investeren de opbrengsten in de opkomst van hun staten.

Volgend op de aankondiging van de Britten in 1968, dat zij zich uit de regio terug trokken, kwamen de emirs de oprichting van een federatie overeen, om zich gezamenlijk te kunnen verhouden tot de machtige buurlanden Iran en Saoedi-Arabië. Sjeik Said bin Sultan al-Nahjan uit het zuidelijke Abu Dhabi wist zes andere emiraten te verzamelen onder de vlag van de Verenigde Arabische Emiraten, daaronder ook Dubai. De noordelijke emiraten Qatar en Bahrein verkozen de onafhankelijkheid. In 1973 versnelde de eerste oliecrisis de groei van de rijkdom in de OPEC-landen. Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten beleefden een enorme economische groei. In slechts twee decennia tijd veranderden vervolgens groot aangelegde stedenbouwkundige projecten het aanzicht van de steden in de emiraten radicaal.

In het tweede deel komt de rol van de emiraten in de regio en in de wereld aan bod, op de financiële markten, in de luchtvaart, op de kunstmarkt en in de sportwereld. Ook komen hierbij de spanningen tussen traditie en razendsnelle modernisering aan bod, tussen de rijke bovenlaag en de bedienden, alsmede de kwestie van autoritair bestuur, burgerrechten en de arbeidsomstandigheden van (veelal Aziatische) gastarbeiders.

Die flimmernde Macht der Emirate, Arte, dinsdag 9 augustus, vanaf 20:15 uur.