Amerikaanse betrokkenheid frustreert vredesonderhandelingen Afghanistan

Vertegenwoordigers van Pakistan, Afghanistan, China en de Verenigde Staten hebben in de afgelopen maanden geprobeerd relaties tot stand te brengen met de Taliban, die delen van Afghanistan beheersen, om tot een vreedzame en stabiele situatie te komen.

Alle betrokken partijen hebben echter hun eigen, deels overlappende, belangen. De Taliban wil de pro-westerse regering aan de kant schuiven en een islamitisch bewind vestigen. De VS zijn voor de Taliban een vijand. Amerikaanse drone-aanvallen op Taliban-stellingen dragen bij aan de instabiele, gewelddadige situatie in het land, aangezien het merendeel van de slachtoffers burgers zijn, waaronder vrouwen en kinderen. De Afghaanse regering wil vooral vrede en stabiliteit bereiken, maar staat onder zware druk van de VS.

De Pakistaanse regering wil vooral haar eigen bewind uit de wind houden en de Taliban de ruimte geven zijn activiteiten op Afghanistan en niet op delen van Pakistan te richten.

Een complicerende factor is de Jalaluddin Haqqani. Het Haqqani-netwerk, dat zowel in Afghanistan als Pakistan actief is, beschouwt de Verenigde Staten als een terroristische organisatie en werkt actief samen met de Taliban.

China wil een veilige transportroute door Pakistan naar de haven van Gwadar (foto: J. Patrick Fisher).

China heeft belang bij het tot stand brengen van veilige corridors voor gas- en oliepijpleidingen en spoorwegen, die onderdeel uit kunnen gaan maken van de Nieuwe Zijderoute. Voor China is vooral de route van de havenstad Gwadar, aan de Arabische Zee net buiten de Golf van Oman,  naar het noorden van Pakistan, oftewel de grens met China, van groot belang.

De VS pretenderen een vredesproces tot stand te willen brengen. In feite hebben de VS er voordeel bij de zwakke regeringen van Afghanistan en Pakistan in het zadel te houden, zodat ze de regio in de hand kunnen blijven houden. De VS hebben geen belang bij een stabilisatie van de regio, die ten gunste zou komen van de economische relatie van China en Pakistan.

Eerdere pogingen om vreedzame relaties tot stand te brengen in Afghanistan liepen stuk. In plaats van een vredesakkoord, begon de Taliban in diverse provincies een lenteoffensief, waarop het Afghaanse leger de tegenaanval in moest zetten.

Het grootste probleem in de vredesonderhandelingen in is de aanwezigheid van de Verenigde Staten. De Amerikanen willen hun aanwezigheid in het Rimland versterken en zijn bereid een escalatie van de spanningen op de koop toe te nemen. De Taliban zien de onderhandelingen dan ook als zinloos en willen er niet aan deelnemen. De Amerikanen zijn in dezen dus de verstorende factor, zonder hun aanwezigheid aan de onderhandelingstafel, zouden de andere partijen, die meer op stabilisatie uit zijn, eenvoudiger tot een akkoord kunnen komen.